گلپايگانى، صافى: مسأله هر گاه كثير الشّك در به جا آوردن چيزى شك كند، بايد بنا بگذارد كه آن را به جا آورده مگر اين كه اگر آن را به جا آورده باشد نماز باطل باشد كه در اين صورت، بايد بنا بگذارد كه آن را انجام نداده، مثلاً اگر شك كند كه يك ركوع كرده يا بيشتر، چون با زياد شدنِ ركوع، نماز باطل است، بايد بنا بگذارد كه بيشتر از يك ركوع نكرده است.

فاضل: مسأله كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزى شك كند بايد بنا را بر اين بگذارد كه آن فعل را انجام داده است و نماز را ادامه دهد مثلاً اگر شك كند كه سجده كرده يا خير بنا بگذارد كه انجام داده است و اگر شك كند كه دو ركعت خوانده است يا سه ركعت بنا بگذارد كه سه ركعت خوانده است و اگر بنا بر انجام آن فعل نماز باطل مى‌شود بنا بگذارد كه آن را انجام نداده است مثلاً اگر در نماز صبح شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده و نماز را تمام كند.

مكارم: مسأله منظور از اعتنا نكردن به شك اين است كه آن طرف را كه به نفع اوست بگيرد، مثلاً اگر شك كند سجده يا ركوع را به جا آورده؛ بنا بگذارد كه به جا آورده است، هر چند از محلّ آن نگذشته است، يا اگر شكّ كند نماز صبح را دو ركعت خوانده يا سه ركعت، بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است.

[مسأله 1186 كسى كه در يك چيز نماز زياد شك مى‌كند]

مسأله 1186 كسى كه در يك چيز نماز زياد شك مى‌كند (1) ، چنانچه در چيزهاى ديگر نماز شك كند (2) بايد به دستور آن عمل نمايد (3) ، مثلاً كسى كه زياد شك مى‌كند سجده كرده يا نه، اگر در به جا آوردن ركوع شك كند بايد به دستور آن رفتار نمايد يعنى اگر ايستاده (4) ركوع را به جا آورد و اگر به سجده رفته، اعتنا نكند.

(1) سيستانى: به طورى كه زيادى شك از مختصّات آن چيز حساب شود. .

مكارم: مثلاً در حمد و سوره. .

(2) نورى: بطور معمول شك كند. .

(3) مكارم: [و]تنها در موردى كه زياد شك مى‌كند اعتنا نخواهد كرد. [پايان مسأله]

(4) خوئى، تبريزى، زنجانى، سيستانى: اگر به سجده نرفته. .

فاضل: اگر هنوز ايستاده. .

[مسأله 1187 كسى كه در نماز مخصوصى مثلاً در نماز ظهر زياد شك مى‌كند]

مسأله 1187 كسى كه (1) در نماز مخصوصى مثلاً در نماز ظهر زياد شك مى‌كند (2) اگر در نماز ديگر مثلاً در نماز عصر شك كند، بايد به دستور شك رفتار نمايد.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) سيستانى: كسى كه هميشه. .

(2) سيستانى: به طورى كه كثرت شك از مختصات آن شمرده مى‌شود. .

مكارم: فقط در آن بايد اعتنا نكند. [پايان مسأله]

[مسأله 1188 كسى كه وقتى (1) در جاى مخصوصى نماز مى‌خواند]

مسأله 1188 كسى كه وقتى (1) در جاى مخصوصى نماز مى‌خواند زياد شك مى‌كند (2) ، اگر در غير آنجا نماز بخواند و شكى براى او پيش آيد به دستور شك عمل نمايد.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) خوئى، زنجانى، سيستانى: كسى كه فقط وقتى. .

(2) سيستانى: به همان نحو كه در مسأله قبل آمد. .