بگويد: «السّلام عليكم و رحمة اللّٰه و بركاته» يا بگويد: «السّلام علينا و على عباد اللّٰه الصّالحين» . و مقدار واجب سلام يكى از اين دو است و اگر سلام اوّل را بگويد، دوّمى مستحبّ است و اضافه كردن «و رحمة اللّٰه و بركاته» بعد از «السّلام عليكم» واجب نيست گرچه احتياط مستحبّ است، و مستحبّ است پس از تشهّد و قبل از سلام نماز بگويد: «السّلام عليك أيّها النّبيّ و رحمة اللّٰه و بركاته» .

مكارم: مسأله در ركعت آخر تمام نمازها بعد از تشهّد واجب است سلام بگويد، و سلام داراى سه صيغه است: «السّلام عليك أيّها النّبيّ و رحمة اللّٰه و بركاته» ، «السّلام علينا و على عباد اللّٰه الصّالحين» ، «السّلام عليكم و رحمة اللّٰه و بركاته» . سلام واجب همان سلام سوّم است و مى‌تواند به آن قناعت كند ولى اكتفا به سلام دوّم به تنهايى مشكل است و سلام اوّل از مستحبّات است.

بهجت: مسأله بعد از تشهد ركعت آخر نماز در حالى كه نشسته و بدن آرام است بايد سلام نماز را بگويد و مستحب است ابتدا بگويد: «السلام عليك أيها النبي و رحمة اللّٰه و بركاته» و بعد از آن بايد بگويد: «السّلام علينا و على عباد اللّٰه الصّالحين» و يا اين كه بگويد: «السّلام عليكم» و بنا بر اظهر مستحبّ است، بلكه موافق احتياط است كه بعد از آن بگويد: «و رحمة اللّٰه و بركاته» . و بهتر آن است كه هر سه سلام را به ترتيبى كه ذكر شد، بگويد.

[مسأله 1106 اگر سلام نماز را فراموش كند]

مسأله 1106 اگر سلام نماز را فراموش كند و موقعى يادش بيايد كه صورت نماز به هم نخورده و كارى هم كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند مثل پشت به قبله كردن انجام نداده، بايد سلام را بگويد و نمازش صحيح است.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

[مسأله 1107 اگر سلام نماز را فراموش كند و موقعى يادش بيايد]

مسأله 1107 اگر سلام نماز را فراموش كند و موقعى يادش بيايد كه صورت نماز به هم خورده است (1) ، چنانچه پيش از آن كه صورت نماز به هم بخورد كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند، مثل پشت به قبله كردن انجام نداده باشد نمازش صحيح است و اگر پيش از آن كه صورت نماز به هم بخورد، كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند انجام داده باشد (2) بنا بر احتياط نمازش باطل است، گرچه صحيح بودن آن خالى از قوّت نيست.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) اراكى: و يا كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند مثل پشت به قبله كردن انجام داده باشد بنا بر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند و اگر پيش از آن كه صورت نماز به هم بخورد يادش بيايد و كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند انجام نداده باشد بايد سلام را بگويد و نمازش صحيح است.

خوئى، تبريزى، زنجانى، سيستانى: يا آن كه كارى كه عمدى و سهوى آن، نماز را باطل مى‌كند مثل پشت به قبله كردن انجام داده باشد، نمازش صحيح است. [پايان مسأله]

(2) گلپايگانى، صافى، نورى: نمازش باطل است.

مكارم: احتياط واجب آن است كه نماز را اعاده كند.