(1) خوئى، بهجت، سيستانى: بقيه مسأله ذكر نشده.

تبريزى: بنا بر احتياط.

زنجانى: به هر يك از آنها نماز بخواند، كافى است و احتياط مستحب آن است كه به هر دو طرف نماز بخواند.

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 784.

[مسأله 786 كسى كه بايد به چند طرف نماز بخواند]

مسأله 786 كسى كه بايد (1) به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا را بخواند بهتر آن است كه نماز اول را به هر چند طرف كه واجب است بخواند، بعد نماز دوم را شروع كند. (2)

(1) بهجت: كسى كه مى‌خواهد. .

(2) بهجت: مى‌تواند بنا بر أظهر نماز ظهر را به يك طرف بخواند بعد نماز عصر را به همان طرف بخواند و بعد همين طور به طرفهاى ديگر و لازم نيست ظهر را به چهار طرف بخواند و بعد شروع در نماز عصر كند.

مكارم: بهتر آن است نماز اول را به چند طرف تمام كند بعد نماز دوم را شروع نمايد.

خوئى، سيستانى، تبريزى، زنجانى: مسأله كسى كه بخواهد به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد دو نماز بخواند كه مثل نماز ظهر و عصر بايد يكى بعد از ديگرى خوانده شود احتياط مستحبّ آن است كه نماز اوّل را به آن چند طرف بخواند بعد نماز دوّم را شروع كند.

گلپايگانى، صافى: كسى كه بايد. .

گلپايگانى، صافى: مى‌تواند نماز اوّل را به آن چند طرف كه واجب است بخواند، بعد نماز دوّم را شروع كند و مى‌تواند هر دو را پشت سر هم يك طرف به جا آورد و بعد به طرف ديگر شروع كند.

[مسأله 787 كسى كه يقين به قبله ندارد]

مسأله 787 كسى كه يقين به قبله ندارد، اگر بخواهد غير از نماز كارى كند كه بايد رو به قبله انجام داد، مثلاً بخواهد سر حيوانى را ببرد، بايد به گمان عمل نمايد و اگر گمان ممكن نيست به هر طرف كه انجام دهد صحيح است.

زنجانى: مسأله اگر بخواهد غير از نماز كارى كند كه بايد رو به قبله انجام دهد، مثلاً بخواهد سر حيوانى را ببُرد، در صورت امكان بايد اين كار را تأخير بياندازد و با يقين يا چيزى كه در حكم يقين است، آن را رو به قبله انجام دهد، و اگر امكان نداشته باشد، مثلاً حيوان در معرض تلف قرار داشته باشد بايد به گمان خود عمل نمايد و اگر گمان ممكن نيست، به هر طرف كه احتمال بدهد رو به قبله است صحيح است.

مكارم: مسأله سر بريدن حيوانات نيز بايد رو به قبله باشد و هر گاه قبله را پيدا نكند، بايد به گمان خود عمل نمايد و اگر تحصيل گمان ممكن نيست و نياز به سر بريدن حيوان دارد به هر طرف كه انجام دهد صحيح است و در مورد دفن مسلمان كه بايد رو به قبله باشد نيز به همين ترتيب بايد عمل كرد.

مسائل اختصاصى

بهجت: مسأله 659 اگر در بين نماز فهميد كه از قبله منحرف است پس اگر انحراف در بين