(5) فاضل: ولى اگر. .

(6) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت اللّٰه فاضل نيست]

(7) گلپايگانى، خوئى، تبريزى، صافى: جايز است. .

(8) سيستانى: جايز است به يكى از دو طرفى كه احتمال مى‌دهد به اميد آن كه وظيفۀ او باشد، عمل نمايد. .

(9) خوئى، تبريزى، سيستانى: و اگر صحيح بوده اعاده لازم نيست.

زنجانى: مسأله كسى كه مسائل نماز و احكام شك و سهو را نمى‌داند و احتمال مى‌دهد كه يكى از اينها در نمازش پيش آيد و نمازش را باطل كند، نمى‌تواند در اول وقت با قصد جزمى نماز را شروع كند بلكه يا بايد نماز را در اول وقت به قصد رجاء شروع كند يا براى ياد گرفتن اينها نماز را از اول وقت به تأخير بيندازد ولى اگر اطمينان دارد كه نماز را به طور صحيح تمام مى‌كند، مى‌تواند در اول وقت با نيت جزمى مشغول نماز شود، و در هر صورت اگر در نماز مسأله‌اى كه حكم آن را نمى‌داند پيش نيايد، نماز او صحيح است و اگر مسأله‌اى كه حكم آن را نمى‌داند پيش آيد، جايز است به يكى از دو طرفى كه احتمال مى‌دهد، عمل نمايد و نماز را تمام كند؛ ولى بعد از نماز بايد مسأله را بپرسد كه اگر نمازش باطل باشد، دوباره بخواند و اگر صحيح بوده اعاده لازم نيست.

[مسأله 754 اگر وقت نماز وسعت دارد]

مسأله 754 اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبكار هم طلب خود را (1) مطالبه مى‌كند در صورتى كه ممكن است بايد اوّل قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند و هم چنين است اگر كار واجب ديگرى كه بايد فوراً آن را به جا آورد پيش آمد كند، مثلاً ببيند مسجد نجس است كه بايد اول مسجد را تطهير كند، بعد نماز بخواند. و چنانچه (2) اول نماز بخواند، معصيت كرده ولى نماز او صحيح است.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) زنجانى: كه وقتش رسيده. .

(2) خوئى، تبريزى، سيستانى، زنجانى، نورى: چنانچه در هر دو صورت. .

مكارم: مسأله هر گاه ببيند مسجد نجس شده بهتر اين است كه اوّل مسجد را تطهير كند بعد نماز بخواند و هم چنين است اگر طلبكارى ايستاده و طلب خود را مطالبه مى‌كند، ولى اگر نماز و مقدّمات آن وقت زيادى را بگيرد واجب است اوّل تطهير مسجد كند و اداء دين نمايد بعد نماز بخواند، اگر بر خلاف اين دستور عمل كند معصيت كرده ولى نمازش صحيح است و در تنگى وقت، نماز مقدم است.

مسائل اختصاصى

مكارم: مسأله 694 مستحبّ است پنج نماز را در پنج وقت به جا آورد يعنى هر كدام را در وقت فضيلت خود انجام دهد و تنها فاصله دادن به مقدار نافله يا تعقيبات كافى نيست، بلكه معيار همان وقت فضيلت است.

مكارم: مسأله 695 وقت فضيلت نماز ظهر تا موقعى است كه سايه شاخص به اندازۀ خود شاخص شود (منظور سايه‌اى است كه از ظهر به بعد پيدا مى‌شود) و وقت فضيلت عصر از موقعى كه سايۀ شاخص به اندازۀ خود آن است تا موقعى كه به اندازۀ دو برابر آن شود و وقت