دست چپ بكشد. اين ترتيب در تيمم بدل از وضو و بدل از غسل يكسان است.

[س 210 تيمم بر سنگ گچ و آهك و پخته شده ]

س 210: تيمم بر سنگ گچ و آهك و پخته شدۀ آنها و آجر چه حكمى دارد؟ ج: تيمم بر هر آن چه از زمين محسوب شود مانند سنگ گچ و سنگ آهك، صحيح است. و بعيد نيست، تيمم بر گچ و آهك پخته و آجر و امثال آنها هم صحيح باشد.

[س 211 چيزى كه بر آن تيمم مى‌شود بايد پاك باشد]

س 211: فرموده‌ايد چيزى كه بر آن تيمم مى‌شود بايد پاك باشد، آيا اعضاء تيمم (پيشانى و پشت دستها) هم بايد پاك باشند؟ ج: احتياط آن است كه در صورت امكان، پيشانى و پشت دستها پاك باشند و اگر فردى نتواند محل تيمم را تطهير كند، بدون آن تيمم نمايد؛ هر چند بعيد نيست كه طهارت در هر صورت شرط نباشد.

[س 212 اگر انسان نتواند وضو بگيرد]

س 212: اگر انسان نتواند وضو بگيرد و تيمم هم براى او امكان نداشته باشد، چه وظيفه‌اى دارد؟ ج: اگر انسان نتواند براى نماز وضو بگيرد و تيمم هم ممكن نباشد، بنا بر احتياط بايد نماز را در وقت بدون وضو و تيمم بخواند و سپس با وضو يا تيمم قضا كند.

[س 213 كسى كه به بيمارى پوستى مبتلا شده]

س 213: من به بيمارى پوستى مبتلا شده‌ام، به طورى كه هر گاه غسل مى‌كنم پوست بدنم خشك مى‌شود. حتى در صورت شستن دست و صورتم هم اين خشكى به وجود مى‌آيد. بنا بر اين مجبورم روغن به پوستم بمالم، در نتيجه هنگام وضو بخصوص براى نماز صبح با مشكلاتى مواجه مى‌شوم. آيا جايز است در نمازهاى صبح به جاى وضو تيمم كنم؟ ج: اگر استعمال آب براى شما ضرر داشته باشد، وضو گرفتن صحيح نيست، و بايد به جاى آن تيمم كنيد. و اگر ضرر ندارد و روغن مذكور مانع از رسيدن آب به اعضاى وضو نباشد، بايد وضو بگيريد و اگر مانع است و مى‌توانيد روغن را پاك نموده و وضو بگيريد و سپس روغن بزنيد، نوبت به تيمم نمى‌رسد.

[س 214 شخصى به خاطر تنگى وقت نمازش را با تيمم خوانده است]

س 214: شخصى به خاطر تنگى وقت، نمازش را با تيمم خوانده است. بعد از فراغت از نماز براى او آشكار مى‌شود كه وقت براى وضو داشته است. نماز او چه حكمى دارد؟ ج: اعادۀ آن نماز بر او واجب است.

[س 215 زندگى در منطقۀ سردسيرى ]

س 215: ما در منطقۀ سردسيرى زندگى مى‌كنيم كه نه حمام دارد و نه مكانى براى استحمام، وقتى در ماه مبارك رمضان به حالت جنابت از خواب بيدار مى‌شويم، با توجه به اين كه غسل كردن جوانان در نيمۀ شب در برابر مردم با آب مشك يا حوض عيب شمرده مى‌شود و آب هم در آن وقت سرد است، تكليف ما براى روزۀ فردا چيست؟ آيا تيمم جايز است؟ در صورتى كه غسل نكند، افطار كردن روزه آن روز چه حكمى دارد؟ ج: مجرد مشقّت يا عيب شمرده شدن اغتسال جوانان در نيمۀ شب، عذر شرعى محسوب نمى‌شود، بلكه مادامى كه غسل، حرجى و موجب ضرر براى مكلّف نشود، غسل كردن به هر صورتى كه امكان دارد واجب است، و در صورت حرج يا ضرر بايد قبل از طلوع فجر تيمم كند و با تيمم بدل از غسل جنابت پيش از طلوع فجر روزه‌اش صحيح است، و اگر تيمم نكند روزه‌اش باطل است، ولى امساك در طول روز بر او واجب مى‌باشد.