مثلًا در قرآن درباره قوم سبأ- همان جمعيت متمدنى كه در سرزمين آباد «يمن» مى‌زيستند و آثار تمدن عظيم آنها هنوز مورد توجه باستان شناسان است- مى‌خوانيم.

«لَقَدْ كانَ لِسَبَإٍ في مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتانِ عَنْ يَمينٍ وَ شِمالٍ كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَ اشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَ رَبُّ غَفُورٌ؛ براى قوم سبأ در محل سكونتشان نشانه‌اى (از قدرت الهى) بود: دو باغ (بزرگ و گسترده) از راست و چپ (رودخانه عظيم با ميوه‌هاى فراوان؛ به آنها گفتيم:) از روزى پروردگارتان بخوريد و شكر او را به جا آوريد شهرى است پاك و پاكيزه و پروردگارى آمرزنده». [1]

اطلاق كلمه «جَنّت» به باغهاى سرسبز دنيا منحصر به اين مورد نيست، در موارد ديگرى از قرآن نيز اين تعبير ديده مى‌شود.

به احتمال قوى، بهشت و جنت آدم نيز يكى از همين باغهاى خرّم و باطراوت زمين بوده است و هبوط و فرودآمدن آدم (ع) از بهشت به روى زمين يك نوع هبوط و نزول مقامى بوده است، [2] زيرا آدم از آغاز به عنوان نماينده خدا در روى زمين انتخاب شده بود، اين از نظر مادى؛

از نظر معنوى نيز مجلس علم و دانش و مانند آن باغى از باغهاى بهشت ناميده شده است.

بهشت و دوزخ برزخى‌، كانونى از نعمت و عذاب است براى نيكوكاران و بدكاران در «جهان برزخ» يعنى عالمى كه در ميان دنيا و آخرت قرار دارد، چنانكه درباره شهيدان راه خدا مى‌خوانيم كه «آنها زنده‌اند و در

[1]. سوره سبأ (34)، آيه 15.

[2]. براى توضيح بيشتر به جلد اول «تفسير نمونه» مراجعه فرماييد.