مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا»؛ و براى خدا بر مردم (واجب) است كه آهنگ خانه (او) كنند، آنها كه توانايى رفتن به سوى آن را دارند». [1] و در ذيل همين آيه مى‌فرمايد:

«وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ عَنْ الْعَالَمِينَ»؛ و هر كس كفر ورزد (و حج را ترك كند، به خود زيان رسانده)، و خداوند از همه جهانيان بى‌نياز است».

جمله «براى خداست بر مردم ...» به ضميمه تعبير به «كفر» در مورد كسانى كه حجّ واجب را ترك مى‌كنند، اهميّت فوق‌العاده آن را در اسلام كاملًا روشن مى‌سازد.

قابل توجّه اين كه در تفسير آيه شريفه 72 سوره إسراء «وَمَنْ كَانَ فِى هَذِهِ أَعْمَى‌ فَهُوَ فِى الْآخِرَةِ أَعْمَى‌ وَأَضَلُّ سَبِيلًا» [2] از امام صادق عليه السلام روايت شده كه يكى از معانى آيه، كسى است كه حجّ واجب خود را پيوسته به تأخير مى‌اندازد، تا مرگ او فرا مى‌رسد (او در قيامت نابينا خواهد بود). [3] در حديث ديگرى آمده است: «هر كس حجّ واجب را بدون عذر ترك كند، روز قيامت يهودى يا نصرانى محشور مى‌شود». [4]

و در مقابل، براى حج پاداش‌هاى عظيمى در روايات اسلامى وارد شده، كه درباره كمتر عملى ديده مى‌شود.

چنان كه در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم: «كسانى كه حج و عمره بجا آورند ميهمان خدا هستند، هر چه بخواهند خدا به آنها مى‌دهد، و هر دعايى كنند به اجابت مى‌رسد، و اگر درباره كسى شفاعت كنند پذيرفته مى‌شود ... و اگر در اين راه بميرند خداوند تمام گناهان آنها را مى‌بخشد». [5]

[1]. سوره آل عمران، آيه 97

[2]. ترجمه: «امّا كسى كه در اين جهان (از ديدن چهره حق) نابينا بوده، در آخرت نيز نابينا و گمراهتر است»

[3]. وسائل الشيعه، ج 8، ابواب وجوب الحج، باب 6، ح 5

[4]. همان مدرك، باب 7، ح 1

[5]. تهذيب الاحكام، ج 5، باب ثواب الحج، ص 29، ح 17