از جمله: صفات نويسنده (و به اصطلاح رئيس دفتر اسناد يا تنظيم كننده سند) از نظر عدالت، و همچنين چگونگى املاء كردن مديون يا املاء كردن ولّى او در صورت عدم تمكّن او بر املاء به واسطه سفاهت و عدم رشد كافى، و سپس به شهادت طلبيدن دو نفر، و توصيه به تنظيم اسناد كتبى حتى در ديون كوچك و همچنين استشهاد در معاملات، و عدم جواز اضرار به نويسندگان و تنظيم‌كنندگان سند و شهود و ...».

تمام اينها تأييد ميكند كه قرآن در قوانين حقوقى خود وسائل و امكاناتى را كه توسّل به آنها در حفظ حقوق افراد اثر دارد، و از برخوردها و دعاوى آينده ميكاهد، از نظر دور نداشته است، با اينكه از نظر محيط نزول قرآن كه مطالعه كنيم هيچ گونه الزامى براى اين مسائل ديده نمى‌شده است.

اينگونه دقت در قانونگزارى و حفظ حقوق كوچك و بزرگ آن هم در محيطى كه «حق» چندان مفهومى در آن نداشته، در خور دقت است.

تأمين آزادى، و پرورش استعدادها

گفتيم قانون تنها جنبه پيشگيرى از «تنازع و تصادم» ندارد، و كسانى كه نقش قوانين را منحصر به اين قسمت دانسته‌اند در حقيقت «جنبه‌هاى مثبت قوانين» را فراموش كرده، و تنها به «جنبه‌هاى منفى» آن توجه نموده‌اند.

يك قانون خوب و كامل آن است كه علاوه بر جهات ديگر، آزاديهاى لازم را براى پرورش استعدادهاى نهفته تأمين كند، و رسوم و عادات و دسته‌بنديهاى غلطى را كه سدّ اين راه ميشود از ميان بردارد، و