و يك بررسى همه جانبه روى آنها انجام دهيم و مزاياى معارف قرآن را بر آنها دريابيم.

1- عقائد در محيط ظهور قرآن‌

محيطى است پر از بتها و بتكده‌هاى با شكوه، از بتهاى خانگى گرفته تا بتهاى قبيله و بتهاى بزرگ كه مورد توجه هر شهر و ديار است.

نيروى تخيل چه كارها كه نمى‌كند؟ انسان چيزى را به دست خود بسازد، آن هم از يك قطعه چوب و سنگ و فلز فاقد هر گونه حس و شعور و حركت و بينش، و سپس همه مقدرات خود را به دست او بسپارد، در برابر آن عاجزانه زانو بزند، راز و نياز كند، سجده كند، قربانى بياورد، الحاح و التماس كند و شعاع قدرت آن را تا بى‌نهايت پيش ببرد، و آن را «شريك خدا» يا «واسطه فيض» و «شفيع» درگاه او بداند؟

بر خلاف آنچه بعضى تصور مى‌كنند بت‌پرستان عرب به خدا عقيده داشتند و آن ذات پاك را كه «اللّه» مى‌ناميدند آفريننده آسمانها و زمين مى‌دانستند، چنانكه قرآن صريحاً از آنها نقل مى‌كند:

وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ‌ «و هر گاه از آنان سئوال كنى: چه كسى آسمانها و زمين را آفريده است؟ مى‌گويند: «اللّه».

(لقمان- آيه 25).

عين همين مضمون در سه آيه ديگر از قرآن نيز آمده است: (زمر آيه 25) و (زخرف- آيه 9) و (زخرف- آيه 87)

بنابراين آنها «بتها» را شركاء خدا در عبادت، و يا تعيين سرنوشت آدميان مى‌دانستند: و جعلوا لِللّهِ شركاء: «براى خدا همتايانى قرار دادند» (رعد- آيه 33)