الف) آهسته و بى سر و صدا رفت و آمد كردن. دوستان تلبيخا به او گفتند:

آهسته و يواش و بدون سر و صدا و آرام برو و برگرد، تا دقيانوس و مأموران ظالمش كه تشنه خون ما هستند، متوجّه حضور تو در شهر نشوند.

ب) اين پول را بردار و به بازار برو و اجناس مورد نياز را تهيّه كن، امّا خيلى چانه مزن و به راحتى معامله را انجام بده. كنايه از آن كه معاملات توأم با سخت‌گيرى نباشد، و براى اندكى مال دنيا درشتى و خشونت نكنيد. به هر حال، كلمه وسط قرآن همانند آيات قبل و بعد آن پيام لطف و محبّت و دوستى و صفا مى‌دهد. و اين پيام، درسى است براى همه مسلمانان كه در هر حال با هم رحيم و مهربان باشند و درشتى و خشونت نكنند و بر يكديگر سخت‌گيرى نكنند.

راز خواب طولانى‌

سؤال: همان گونه كه گذشت اصحاب كهف به فرمان خداوند در آن غار به خواب رفته و پس از 309 سال بيدار شدند در حالى كه بدن آنها كاملًا سالم و حتّى لباس‌هايشان مندرس و پوسيده نشده بود. امّا آيا از نظر علمى ممكن است كسى در اين مدّت بسيار طولانى بدون آب و غذا زنده بماند؟! طبق محاسبه‌اى كه كرديم هر يك از آنها در مدّت 309 سال حداقل نياز به 100 تُن موادّ غذايى و 100 هزار ليتر آب داشتند، در حالى كه مى‌دانيم حتّى يك لقمه غذا و يك قطره آب هم وارد دهان آنها نشده بود. اين مطلب از نظر علمى چگونه قابل توجيه است؟

جواب: اين سؤال را به سه روش مى‌توان پاسخ داد. به تعبير ديگر سه پاسخ روشن براى اين سؤال وجود دارد كه به شرح زير است:

1. اين كار هر چند از نظر ما انسان‌ها كه علم و قدرتمان محدود و كم مى‌باشد