مقدّمه‌

به دنبال سلسله بحث‌هاى تفسيرى قرآن در سال‌هاى گذشته، در ماه رمضان امسال (1430 ه ق) قصد داريم بحث‌هاى تاريخى قرآن را پيگيرى نماييم. از اقوام، ملّت‌ها و گروه‌هايى كه با عنوان اصحاب از آنها ياد شده، نظير «اصحاب كهف»، «اصحاب الفيل»، «اصحاب السفينه»، «اصحاب الجنّه»، «اصحاب الرسّ» و مانند آن، كه 12 مورد مى‌شود، إن‌شاءاللَّه بحث خواهيم كرد. و عنوان تمام اين مباحث را «داستان ياران در قرآن» مى‌ناميم.

ذكر چند نكته قبل از ورود به اصل بحث لازم است:

1. پذيرفته شدگان و پذيرفته نشدگان امتحان الهى‌؛ همان‌طور كه مى‌دانيد، قرآن مجيد بدون حكمت و دليل، لفظى را انتخاب و آن را تكرار نمى‌كند، به‌طور قطع قدر مشتركى بين تمام اين اصحاب دوازده‌گانه وجود دارد. قدر مشترك آنها- كه شرح هر يك از آنها به صورت مستقل و جداگانه خواهد آمد- اين است كه همه آنها مورد امتحان و آزمايش پروردگار قرار گرفتند. برخى در امتحان الهى قبول شدند؛ همچون اصحاب كهف، اصحاب السفينه (ياران نوح پيامبر) و مانند آنها، و عدّه‌اى ديگر مردود؛ مثل اصحاب الفيل (كسانى كه براى ويران ساختن خانه‌