سه مكتب اقتصادى معروف جهان‌

سرمايه دارى به اتكارى اصل آزادى دروغين در تمام زمينه‌ها، جهان را به ويرانى، و خلقهاى جهان را به اسارت مى‌كشاند.

هر چند تعداد مكتبهاى اقتصادى در گذشته و امروز بسيار زياد بوده و هست، ولى صرف دقّت دربررسى همه آنها تنها در خور يك بحث كلاسيك گسترده‌ است كه ما در صدد آن نيستيم و به تاريخ علم اقتصاد مربوط مى‌شود.

به همين دليل از ميان آنها سه مكتب معروف را كه امروز بيش از همه در جهان طرفدار و پيرو و مدافع دارد، مورد تحقيق و بررسى قرار مى‌دهيم، زيرا امروز هر كجا برويم غالباً با پيروان يكى از اين مكاتب روبرو مى‌شويم.

ذكر اين نكته نيز لازم است كه بدون اين تحقق و بررسى، بحث پيرامون مكتب اقتصادى اسلام فاقد ويژگيهاى يك بحث تطبيقى و مقارن، و طبعاً فاقد روشنگرى كافى خواهد بود.

اين سه مكتب عبارتند از:

«كاپيتاليسم» (سرمايه دارى)

«سوسياليسم» (ملى كردن منابع بزرگ توليد)

«كمونيسم» (اشتراكيت كامل)

از اين سه مكتب دو مكتب وجود عينى دارد يعنى «كاپيتاليسم» و «سوسياليسم و سومى يعنى «كمونيسم» به شكل ذهنى باقيمانده، و طرفدارانش مدعى هستند كه در حال تكوين و پيدايش است. ولى ظاهراً و به گواهى قرائن موجود اميدى به تحقق آن نيست!

به هر حال ترتيب تاريخى اين سه مكتب ايجاب مى‌كند كه نخست به سراغ كاپيتاليسم و سپس به بحث درباره سوسياليسم و سرانجام كمونيسم بپردازيم: