و يا هنگامى كه در داستان غزوه‌ «حمراء الاسد» مى‌خوانيم بعد از جنگ احد كه ارتش اسلام شديداً آسيب ديد، براى خنثى كردن ضربه دوّم دشمن به مقابله و تعقيب با آنها برخاست، و همه حتى مجروحان جنگ احد در اين مبارزه شركت كردند، و براى اين كه نشان دهند تا آخرين قطره خون آماده فداكارى هستند گروهى از كسانى را كه در احد زخم برداشته بودند در پيشاپيش صفوف قرار دادند.

قرآن مجيد اين لشكر را با اين تعبير مى‌ستايد كه‌ آنها نه تنها از تهديد دشمن نهراسيدند بلكه ايمانشان افزون شد و گفتند توكل بر خدا است خدا ما را كافى است و او بهترين وكيل است» (سوره آل عمران، آيه 173).

با توجّه به اينگونه تعبيرها مى‌توان روح «توكل» كه همان‌ «دلگرمى به لطف خدا در عين تلاش و كوشش مستمر و مداوم‌ است، پى برد.

و يا اينكه هنگامى كه مى‌بينيم على عليه السلام با اين كه در مركز حكومت، و در قلب اجتماع و در ميان امواج خروشان زندگى قرار گرفته بود مردم را تشويق به زهد مى‌كرد. در مى‌يابيم كه زهد به معنى بيگانگى و دورى از اجتماع و كار و فعاليت نيست. بلكه به معنى عدم اسارت در چنگال مال و مقام است.

به معنى انزوا و گوشه‌گيرى نيست، بلكه به معنى‌ استقلال روحى و عدم وابستگى و سرسپردگى در برابر ماديات‌ است.

و نيز هنگامى كه مى‌بينيم در روايات اسلامى‌ «حرص و طول امل» از اسباب و عوامل فراموش كردن دادگاه عدل الهى در جهان ديگر معرفى شده، مى‌فهميم كه نظر محكوم كردن كار دنياپرستانى است كه براى انداختن ثروت همه مفاهيم انسانى را فراموش مى‌كنند و هيچ قيد و شرطى براى آن قائل نيستند.

مثال روشنى براى اين موضوع داريم: ما در منابع مختلف اسلامى احاديثى تحت عنوان‌ «الاجمال فى طلب الرزق» (رعايت اعتدلال در تلاش براى معاش) مى‌بينيم كه به مسلمانان توصيه مى‌كند در تحصيل مال حريص نباشند، و زياد دست و پا نكنند.

ولى دقّت در خود اين روايات نشان مى‌دهد كه هدف نهائى چيست؟

در يكى از اين احاديث كه از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل شده مى‌خوانيم او در يكى از خطبه‌هاى خود در حجة الوداع (آخرين حج) فرمود اتقوا اللَّه واجملوا فى الطلب و لايحملنكم استبطاء شيئى من الرزق ان تطلبوه من غيرحله» پرهيزگارى پيشه كنيد و در طلب روزى حريص نباشيد و تأخير آن، شما را به‌ جستجو از طريق نامشورع‌ نيفكند»!

اين سخن روشنگر هدف نهائى اينگونه احاديث است كه جمعى آزمند و حريص براى توسعه زندگى‌