در مسير زندگى براى افراد زيادى اتفاق مى ‌افتد كه مشكلات و گرفتاريهاى مادى لحظات زندگى را بر آنها تلخ و ناگوار ساخته است.

در اين مواقع حربه‌هاى بُرنده علل مادى كُند شده و گردش تمام علل و اسباب مادى بر خلاف ميل آدمى مى ‌گردد. انسان در چنين مواقع خطيرى خود را بر لب پرتگاه مرگ مى ‌بيند. آدمى در چنين مواقعى كه هيچ مفهومى ارزش و معنايى ندارد و دم انسان بر او سنگين مى ‌شود، فقط يك اميد و نور است كه باعث نگه داشتن او از سقوط در دره فنا نابودى مى ‌شود. او در اين حالت فقط رو به يك مبدأ مى ‌آورد و نه دو مبدأ يا بيشتر. يعنى دل و وجدان و شعور باطن ما هم مى ‌گويند: «خدا يكى است».

البته عواملى هم هستند كه باعث انحراف شعور باطن انسان مى ‌شوند. عواملى چون تلقينات و تربيتهاى غلط و گمراه كننده يا لذايذ و سر و صداى دنياى مادى نمى ‌گذارند تا اين نواى روح بخش به گوش عده‌اى برسد. به همين دليل پيمودن اين راه براى هر كسى ممكن نيست. در واقع چنين افرادى راه نجاتشان در استدلالهاى عقلى و علمى است كه قبلا به خوبى توضيح داده شد.

يك راهنمايى جالب‌

پيشوايان و بزرگان دين در بحثهاى خداشناسى و صفات خداوند راهنمايى‌هاى فراوانى دارند. در پرتو اين راهنمايى‌هاست كه چراغ عقل فروزان‌تر شده و بهتر مى ‌توان راه را از بى راهه تشخيص داد.