آنجا كه «گذشته» و «آينده» مفهومى ندارد.

گفتيم خداوند به صورتى يكسان از گذشته و آينده آگاه است. اما آيا دو مفهوم‌ «گذشته» و «آينده» براى خداوند معنايى دارد؟ در حقيقت، اين محدوديّت افق فكر ماست كه گذشته و آينده‌اى براى حوادث ترسيم مى ‌كند.

ما در نقطه مشخصى از «زمان» و «مكان» زندگى مى ‌كنيم. به عبارت ديگر، ما به زمان و مكان خاصّى تعلق داريم. وجود ما محدود به مكان معينى است. پس به آنچه با وجود ما فاصله ندارد مى ‌گوييم:

«نزديك» و به آنچه كه با ما فاصله مكانى دارد مى ‌گوييم: «دور». در واقع، اين محدود بودن ماست كه دو مفهوم دور و نزديك، اينجا و آنجا را مى ‌سازد.

در مورد زمان، هم قضيه از همين قرار است. وجود ما بسته به زمان معينى است. زمان معين داشتن به اين معنى است كه اين موجود قبل نبوده است و بعد از گذشت مقدار زمانى نيز نخواهد بود. آنچه را كه را پيش از ما بوده مى ‌گوييم: «گذشته»، به آنچه بعد از ماست مى ‌گوييم:

«آينده» پس محدوديت وجود ماست كه گذشته و آينده را ترسيم مى ‌كند.

موجود نامحدود و نامتناهى مثل ما نيست. او از ازل بوده است و تا ابد نيز خواهد بود. بنابراين، براى او مفاهيمى مانند دور و نزديك، اينجا و آنجا و گذشته و آينده معنايى ندارد.

بعضى از دانشمندان براى اين موضوع مثال خوبى زده‌اند: فرض كنيد ما به صورت زندانيهاى قرون وسطى‌ در يك اتاق كوچك محبوس شده‌ايم كه فقط يك روزنه به خارج دارد. ما فقط مى ‌توانيم از