قرائت نماز را مى‌خوانى» جابر مى‌گويد: عرض كردم: «مى‌گويم الحمد للَّه‌رب العالمين (و بسم اللَّه را ترك مى‌كنم) پيغمبر فرمود: بسم اللَّه الرحمن الرحيم را بگو».

مخصوصاً براى رفع هرگونه سوء تفاهم پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم اصرار داشت كه در بسيارى از نمازها «بسم اللَّه» را بلند بخواند، عايشه مى‌گويد: «انَّ رَسُولَ اللَّه صلى الله عليه و آله و سلم كانَ يَجْهَرُ بِبِسْمِ اللَّه الرَّحمنِ الرَّحيم؛ رسول خدا همواره بسم اللَّه را بلند مى‌خواند» [1].

در حديث ديگرى آمده است كه يكى از ياران پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم مى‌گويد: من پشت سر آن حضرت نماز مى‌خواندم او بسم اللَّه را در نماز مغرب و عشا و صبح و نماز جمعه مخصوصاً بلند مى‌خواند. [2]

جالب توجه اين‌كه در روايتى كه بيهقى نقل كرده، مى‌خوانيم: «معاويه» با مردم مدينه نماز مى‌خواند، بسم اللَّه الرحمن الرحيم را در اوّل سوره حمد تلاوت كرد، ولى در سوره بعد از آن نخواند و تكبير نيز نگفت تا به ركوع رفت، هنگامى كه سلام نماز را گفت، گروهى از مهاجرين از صفوف جماعت از هر طرف به او اعتراض كردند، و گفتند: «اسَرَقْتَ الصّلَاةَ امْ نَسيت»؟؛ آيا از نماز دزديدى، يا فراموش كردى»؟! «و معاويه بعد از آن هر وقت نماز مى‌خواند بسم اللَّه را براى سوره بعد از حمد نيز قرائت مى‌كرد». [3]

ولى با اين همه جاى تعجب است كه گروهى از علماى سنت هنوز بسم اللَّه را در نماز حتى در سوره حمد ترك مى‌كنند و يا آن را آهسته مى‌خوانند!

قابل توجه اين‌كه «فخر رازى» در تفسير خود شانزده دليل براى اثبات اين حقيقت كه بسم اللَّه الرحمن الرحيم جزئى از سوره حمد است بيان كرده كه بسيارى از آنها رواياتى است كه از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم مى‌باشد.

[1]. درالمنثور، جلد 1، صفحه 8.

[2]. همان مدرك.

[3]. اين روايت را «حاكم» در «مستدرك» جلد 1، صفحه 233 نقل كرده، و اعتبار سند آن را پذيرفته است، و همين مضمون با تفاوت مختصرى در «درالمنثور» جلد 1، صفحه 8 و تفسير «روح المعانى» جلد 1، صفحه 39 آمده.