مردم را فوقالعاده تحت تأثير قرار داده و عقل و فكر آنها را دزديدند و به اين
ترتيب حجابى بر عقل و حس آنها افكندند تا قدرت شناخت واقعيتها را از دست بدهند.
***
چهارمين آيه از يكى از توطئههاى تبليغاتى يهود در برابر اسلام پرده بر مىدارد كه براى
متزلزل ساختن توده مردم، با هم تبانى كردند، كه صبحگاهان نزد پيامبر صلى الله عليه
و آله و سلم بيايند و ظاهراً اسلام آورند، ولى در پايان همان روز از اسلام
برگردند، و هنگامى كه از آنها سؤال شود چرا برگشتيد؟ بگويند: ما صفات محمّد صلى
الله عليه و آله و سلم را از نزديك ملاحظه كرديم با كتب دينى ما و سخنان
دانشمندانمان تطبيق نمىكرد، لذا برگشتيم.
اين شگرد تبليغاتى سبب مىشود كه گروهى بگويند: آنها كه اهل كتاب و با سواد
بودند و از ما بهتر مىفهميدند اين آيين را باطل يافتند، لابد پايه محكمى ندارد، و
به اين ترتيب افكار مردم ساده ذهن را بدزدند و پرده بر تشخيص و عقل آنها بيفكنند.
واژه «طائِفةٌ» در جمله «وَقالَتْ طائِفَةٌ» از ماده «طواف» به معناى گروهى است كه حلقهاى را تشكيل مىدهند و گويى بر
گرد مطلبى طواف مىكنند، و منظور در اينجا به گفته جمعى از مفسّران دوازده نفر از
يهود خيبر، يا يهود مدينه يا نجران است، كه بعد از تغيير قبله از بيتالمقدس به
سوى كعبه سخت ناراحت شدند و اين توطئه را چيدند. [1]
تعبير به «وجه النهار» (صورت روز) اشاره به آغاز روز است چرا كه صورت نخستين چيزى است كه انسان با
آن روبهرو مىشود و شريفترين عضو است، البتّه اين آيه بيش از اين نمىگويد كه
آنها چنين پيشنهادى را به يكديگر كردند،
[1]. تفسير فخر رازى، جلد 8، صفحه 85-
روح المعانى، جلد 3، صفحه 176- تفسير قرطبى، جلد 2، صفحه 1354.