1- عدم بلوغ فكرى- ممكن است افرادى باشند از نظر جسمى بالغ شوند اما تا آخر عمر به مرحله بلوغ و استقلال فكرى نرسند، آنها به همين دليل هميشه در زندگى پيرو اين و آنند و هيچ‌گاه شخصاً به تحليل مسائل نمى‌پردازند.

چشم آنها پيوسته به ديگران دوخته شده، و هرچه آنها گفته‌اند تكرار مى‌كنند، بى‌آن‌كه از خود اراده‌اى داشته باشد، به همين دليل گاه به خاطر تغيير محيط خود ممكن است مسير را احياناً به كلى عوض كنند، و به اصطلاح صد و هشتاد درجه تغيير جهت دهند.

راه مبارزه با اين نوع تقليد كوركورانه بالا بردن سطح فرهنگ جامعه و شكوفايى افكار و استعدادهاست.

2- شخصيت زدگى، به اين ترتيب كه كسى را به عنوان قهرمان بى‌نظير بپذيرد، به گونه‌اى كه براى خود در برابر او هيچ‌گونه قدرت اظهار نظر نبيند، در اين حال چشم و گوش بسته به دنبال او حركت مى‌كند هرچند آن شخصيت شايسته پيروى و تقليد هم نباشد.

3- علاقه شديد به نياكان و پيشينيان‌ كه گاهى در هاله‌اى از عظمت و قداست فرو مى‌روند، هرچند هيچ‌گونه شايستگى نداشته باشند، در اين جا نسل‌هاى بعد چشم و گوش بسته به دنبال آنها حركت مى‌كنند، و با اين‌كه معمولًا نسل‌هاى بعد كه وارث علوم گذشتگان هستند و خود نيز مسائل تازه‌اى بر آن مى‌افزايند از گذشتگان آگاهترند در عين حال مقلّد چشم و گوش بسته آنها مى‌شوند.

4- گروه گرايى با تعصب‌هاى قبيله‌اى- اين‌گونه گرايش‌ها و تعصب‌ها نيز سبب مى‌شود كه جمعى چشم و گوش بسته دنبال گروه و حزب و قبيله و دار و دسته خود حركت كنند، و هرچه را آنها مى‌گويند تكرار نمايند، و هرگز حق تجزيه و تحليل مستقل مسائل و استقلال در تفكر به خود ندهند.

اين عوامل چهارگانه و پاره‌اى عوامل ديگر سبب مى‌شود كه بسيارى از خرافات، موهومات، عقايد باطل، رسوم و آداب غلط، سنت‌هاى جاهلى و