است، و از يك جهت برابر، از آن جهت كه مساوى هستند خداوند عوام ما را نيز نكوهش كرده همان‌گونه كه عوام يهود را مذمت كرده است.

اما آن جهت كه با هم تفاوت دارند اين است كه عوام يهود از وضع علماى خود آگاه بودند به خوبى مى‌دانستند كه آنها در نقل مطالب دروغ مى‌گويند، حرام و رشوه مى‌خورند، و احكام خدا را تغيير مى‌دهند.

آنها با فطرت خود اين حقيقت را دريافته بودند كه اين‌گونه اشخاص فاسقند و جايز نيست گفتار آنها را درباره خدا و احكامش بپذيرند، و شايسته نيست گواهى آنها را درباره پيامبران خدا قبول كنند به اين دليل خداوند آنها را مذمت كرده است.

و اگر عوام ما نيز از علماى خود فسق آشكار و تعصب شديد و حرص بر دنيا و اموال حرام ببينند، هركس از آنها تبعيت كنند همانند يهود است كه خداوند آنان را به خاطر پيروى از علماى فاسق مذمت كرده است.

سپس اضافه فرمود: «فَأمّا مَنْ كانَ مِنَ الْفُقَهاءِ صائِناً لِنَفْسِهِ حافِظاً لِدِيْنِهِ مُخالِفاً عَلى‌ هَواهُ مُطِيْعاً لِامْرِ مَوْلاهُ فَلِلْعَوامِ أَنْ يُقَلِّدُوْهُ؛

اما دانشمندانى كه نفس خويش را حفظ كرده و دين خدا را نگهداشته‌اند، مخالف هواى نفس و مطيع فرمان مولاى خود باشند مردم عوام مى‌توانند از آنها تقليد كنند». [1]

3- انگيزه‌هاى تقليد كوركورانه‌

تقليد كوركورانه يا به تعبير ديگر: «تقليد جاهل از جاهل»، و از آن بدتر «تقليد عالم از جاهل»، نشانه وابستگى فكرى است و اين امر عوامل زيادى دارد كه به طور فشرده به قسمتى از آن ذيلًا اشاره مى‌شود:

[1]. وسائل الشيعه، جلد 18، صفحه 94، باب 10، از ابواب صفات القاضى، حديث 20 البتّه در كتاب وسائل بخشى از اين حديث آمده حديث به طور كامل در احتجاج طبرسى و تفسير امام حسن عسكرى عليه السلام نقل شده، مرحوم علامه مجلسى در جلد 2 بحارالانوار، صفحه 86 تا 89 نيز آن را نقل كرده است.