مى‌كند: و ما يهلكنا الا الدهر «تنها طبيعت است كه ما را مى‌ميراند» [1]

شاخه ديگر: كفر به معنى «انكار توأم با معرفت و يقين است، همانگونه كه در قرآن آمده است: وَجَحَدُوا بِها وَاسْتَيْقَنَتْها انْفسُهُم ظُلْماً وَعُلوّاً:

آيا الهى را از روى ظلم و برترى جوئى انكار كردند در حالى كه در دل به آن يقين داشتند. [2]

سوم «كفر معصيت و ترك طاعت» است، همانگونه كه خداوند درباره گروهى از بنى‌اسرائيل كه بعضى از دستورات الهى را عمل مى‌كردند و بعضى ديگر را ترك مى‌گفتند، مى‌فرمايد: افَتُؤِمنُنَ بِبَعْضِ الكِتابِ وَتَكْفُرونَ بِبَعضٍ: «آيا به قسمتى از كتاب خدا ايمان مى‌آوريد و به قسمتى كافر مى‌شويد»؟! [3]

«قسم چهارم» كفر به معنى برائت و بيزارى است، همان‌گونه كه خداوند از قول ابراهيم در برابر بت‌پرستان نقل فرموده است: «كَفَرْنابِكُمُ» يعنى «ما از شما بيزاريم» [4] و نيز فرموده است: «يَوْمَ القيامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُم بِبَعضٍ‌: «در قيامت بعضى از شما از بعضى ديگر (به خاطر عقائد و اعمالشان) بيزار مى‌شوند»! [5]

و اما قسمت پنجم از كفر «كفر به معنى ناسپاسى نعمت» است، همان‌گونه كه خداوند فرموده: لَئِنْ شَكَرتُم لَازيَدنَّكُم وَلَئِنْ كَفَرتُم انَّ عَذابى لَشَديدٌ: «اگر شكرگزارى كنيد نعمت را بر شما افزون مى‌كنم، و اگر كفران كنيد عذاب من دردناك است». [6]

سپس امام عليه السلام اقسام‌ «شرك» را كه در قرآن مجيد آمده است، جمع‌آورى فرموده و آنها را به عنوان «شرك اعتقادى» «شرك عملى» «شرك اطاعت» «شرك ريا» با ذكر آياتى از قرآن مجيد شرح مى‌دهد. [7]

[1]. جاثيه 24.

[2]. نمل 14.

[3]. بقره 85.

[4]. ممتحنه 4.

[5]. عنكبوت 25.

[6]. ابراهيم 7.

[7]. بحارالانوار، جلد 69، صفحه 100 تا 102 (با تلخيص فراوان)