2- چگونه فلسفه احكام را بررسى كنيم؟

منطق قرآن و روش پيشوايان اسلام هم گواه بر اين است كه هر مسلمان حق دارد به بحث و بررسى درباره اسرار و فلسفه احكام بپردازد و در اين زمينه تفكّر و بررسى و سؤال كند (كه قبلًا شرح داديم).

امّا اين سخن به اين معنا نيست كه ما بدون هيچ ضابطه و مقياسى هر چه مى‌خواهد دل تنگمان بگوييم و هركس هر چه به فكرش رسيد به نام فلسفه حكم بازگو كند.

چه اين كه فلسفه بافى‌هاى نادرست، به اندازه تعبّدهاى خشك و ممنوع ساختن از سؤال و جواب، زيانبخش و خطرناك و غير منطقى است.

پس اين بحث را چگونه و در چه حدود و تحت چه برنامه‌هايى بايد آغاز و دنبال كنيم؟

قبلًا يادآورى اين نكته لازم است كه اجراى دستورات و قوانين دينى همان‌طور كه مى‌دانيم نه بر جلال و كبريايى خدا چيزى مى‌افزايد و نه مخالفت با آنها از عظمت و مقام او مى‌كاهد، همان‌طور كه اميرمؤمنان على عليه السلام نيز مى‌فرمايد:

«لا تضره معصية من عصاه و لا تنفعه طاعة من اطاعه‌

؛ نه عصيان گنهكاران به او زيانى مى‌رساند و نه طاعت فرمانبرداران سودى به حال او دارد».

او درياى بى‌پايان هستى است. ما و همه آفريده‌ها هرچه داريم از اوست. او