نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 85
رعد (كه در أو[1]
برخورد ابرهاى مختلف است) و برق (آتشى كه از اصطكاك و برخورد ابرها پديد ميآيد)
باشد.
در باره مناسبت اين مثل، وجوهى گفته شده است:
1- مثال براى قرآن
ابن عباس ميگويد منظور از اين آيات تشبيه قرآن است به باران يعنى
همانطور كه در باران تاريكى و رعد و برق است در قرآن نيز از نظر آزمايش و امتحانى
كه براى مردم از راه تكاليف پيش ميآورد «ظلمات» است.
نهىهاى شديد قرآن و زجرهايش چون «رعد» (كه دلها را ميلرزاند) و
روشن شدن راهها بوسيله راهنمايىهاى اين كتاب چون «برق» است.
2- مثال براى دنيا
بعضى گفتهاند در اين آيات دنيا از نظر راحتىها و ناراحتىها و
گرفتاريهايى كه در آنست به باران كه هم فائده و هم ضرر دارد شيبه شده منافقان از
ضررهاى دنيوى كه ممكن است بآنها برسند پرهيز ميكنند ولى فوائدى را كه در آينده (در
اثر ايمان واقعى) بآنها ميرسد نميخواهند.
3- مثال براى اسلام
بعقيده برخى ديگر اين آيات مثال براى اسلام است و همانطور كه باران
حيات بخش است اسلام نيز فرد و اجتماع را زنده ميكند و اسلام منافقان كه در باطن
كفر بود چون تاريكيهاى باران است.
حكم جهاد اسلام چون «رعد» و اظهار اسلام آنان كه سبب حفظ خون و اموال
و جواز نكاح با مسلمين وارث از آنان و امثال آن ميشد چون «برق» و عذاب در آينده
نزديك يا دور كه اسلام در برابر گناه قرار داده است چون «صاعقه» است و مؤيد اين
وجه است روايتى كه از امام حسن 7 وارد شده است كه فرمود اسلام
[1] اقوال ديگرى در باره سبب پيدايش رعد و برق نقل شده است كه
بعلت ضعف آن اقوال نقل نشد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 85