قرن دهم‌

على بن يونس نباطى صاحب كتاب مختصر مجمع البيان و ابن كمال پاشا و ابو- السعود عمادى صاحب كتاب تفسير: «ارشاد العقل السليم الى مزايا الكتاب الكريم» كه شهرت فراوانى يافت و زكريا بن محمّد انصارى.

قرن يازدهم‌

شيخ على قارى و شيخ حسن بورينى و شيخ بهاء الدين عاملى كركى صاحب تفسير: «عين الحياة» و شيخ خير الدين رملى و شهاب خفاچى.

قرن دوازدهم‌

عبد الغنى نابلسى صاحب كتاب: «التحرير الحاوى في شرح تفسير البيضاوى» و سيد هاشم بحرانى صاحب «البرهان في تفسير القرآن».

قرن سيزدهم‌

آلوسى صاحب كتاب تفسير مشهور «روح المعانى» و سيد محمود حمزاوى مفتى دمشق صاحب كتاب «درّ الاسرار» تفسيرى كه آن را با حروف بدون نقطه نوشته است و احتياج زياد به شرح و توضيح دارد.

قرن چهاردهم‌

محقق و علامه معروف محمّد عبده مفتى مصر كه دانشجويان دانشگاه الازهر قاهره از درس او كه داراى سبكى دلپذير و حاكى از اطلاع وسيع و جامعيت او بود بهره‌مند ميشدند و محمّد رشيد رضا از شاگردان نامى عبده است كه مطالب استاد را باضافه تحقيقات خود در مجلّه المنار مصر منتشر ميكرد.

اين‌ها فقط نمونه‌هايى بود از كتابهاى تفسير و اسامى نويسندگان آن كه در پايان اين بحث و بعنوان تكميل آن گفته شد و الّا نام بردن از همه مفسرين قرآن در هر زمان و بهر زبان و در هر شهر و مكان از عهده شمارش و استقصاء خارج است خداوند كسانى را كه در بالا بردن كلام خدا و زنده كردن زبان عربى كه حيات و زنده ماندنش جز از راه زنده ماندن كلام خدا نيست كار و كوشش كردند پاداش دهد. احمد رضا