سركار آوردن كارگران و كارمندان اعتصاب‏شكن، و از ميان بردن اتّحاديّه‏هاي صنفي بترساند و با اين تطميع‏ها و تهديدها آنان را هوادار و موافق خود كند يا دست‌كم، از هم‌راهي عملي با مخالفان نظام بر حذر دارد. همچنين، دستگاه حاكمه اگر امكانات مالي و اقتصادي عظيمي داشته باشد، مي‏تواند با تامين و تطميع منافع مادي بسياري از افراد برجسته، ممتاز و ذي‌نفوذ جامعه را، با خود همرأي و همراه سازد.

ج ـ استفاده از نيروهاي فکري

نيروهاي فکري سودمندترين و كارآمدترين نيروهايي هستندكه يك دستگاه حاكمه مي‌تواند در اختيار داشته باشد، دست‌كم به‌اين دليل كه نيروهاي نظامي و اقتصادي، نهايت كاري كه مي‏توانند انجام دهند، «قدرتمند» ساختن دستگاه حاكمه است، حال آن‌كه ‏نيروهاي «باوراننده» دستگاه حاكمه را، هم «قدرت» و هم «مشروعيّت»[1] مي‏بخشد و «مشروعيّت» داشتن يك نظام، بهترين ضامن ثبات و بقاي آن است. نيروهاي فکري و باوراننده، همهٔ نيروهايي هستند كه درچهارچوب نهاد «آموزش و پرورش» ـ‌ به وسيع‌ترين معناي كلمه كه شامل « تبليغات» يا (« آوازه‏گري») هم ‏مي‏شود ‌‌ـ دست‏اندركار تعليم و تربيت افراد جامعه و نفوذ در عقايد و باورهاي آنانند. بعضي ازفعّاليّت‏هايي كه نظام حاكم با استفاده از نيروهاي فکري و در جهت منافع و خواسته‏هاي خود انجام ‏مي‏دهد، به‌اين شرح است:

1. اغفال مردم به وسيله كتمان حقايق و جعل و نشر اكاذيب؛ از آن‌جا كه آگاهي عموم مردم از مفاسد و ناهنجاري‏هاي موجود در جامعه به سود نظام حاكم نيست، اين نظام همواره مي‏كوشد تا جايي كه امكان دارد مردم را در جهل و بي‌خبري نگاه دارد. بدون شكّ بعضي از مردم به عدم صلاحيّت يك نظام آگاهي و آشنايي دارند. بنابراين نظام