تأكيدات فراوانى صورت پذيرفته است. اسلام، اگر نه بيش از همه مكتبها، دست كم در رديف ساير مكتبها حق كرامت و احترام اجتماعىِ انسان را معتبر و ضرورى مىداند. در روايات بسيارى آمده است كه، هر كس مؤمنى را تحقير نمايد به ذات كبريايى خداوند اهانت نموده و با او اعلام جنگ نموده است[1] و كسى كه چنين گناهى را مرتكب گردد مستحق عقوبت ابدى خواهد بود. نيز در بعضى روايات آمده كه حرمت مؤمن مانند حرمت كعبه است[2]؛ همانطور كه احترام خانه خدا واجب است، احترام بنده مؤمن نيز ضرورى است.
3. كرامت ذاتى و كرامت اكتسابى
كرامت بر دو قسم است: 1. كرامت ذاتى يا خدادادى، و آن عبارت از امتيازاتى است كه انسان نسبت به ساير موجودات ديگر دارد. مهمترين چيزى كه موجب امتياز انسان است همان بهرهمندى او از «عقل» مىباشد. تا آنجا كه ما مىدانيم موجودى از نظر مواهب ذاتى و خدادادى به پاى «انسان» نمىرسد. اين آيه به «كرامت ذاتى» اشاره دارد: وَ لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِى ءَادَمَ وَ حَمَلنَهُمْ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقنَهُمْ مِنَ الطَّيِّبَتِ وَ فَضَّلْنَهُمْ عَلَى كَثِير مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلا[3]؛ و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم، و آنان را در خشكى و دريا (بر مركبها) برنشانديم، و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم، و آنها را بر بسيارى از آفريدههاى خود برترى آشكار داديم. اين آيه شريفه فقط در مقام بيان اين نكته است كه خدا به انسان عقل، چشم، گوش و قامت استوار و صورت زيبا داده و انسان بايد در پى شكر و سپاس آن باشد، و با توجه به سياق آيه هيچگاه در مقام بيان اين مطلب نيست كه اين كرامت و نعمتهايى كه به انسان داده شده، موجب اثبات يك حق اجتماعى مىگردد. 2. كرامت اكتسابى، انسان با اَعمال اختيارى خويش مىتواند اين نوع كرامت را براى خويش ايجاد كند. اين آيه شريفه در مقام بيان «كرامت اكتسابى» است: إِنَّ
[1] قال رسول الله(صلى الله عليه وآله): قال الله تبارك و تعالى: مَنْ أَهَانَ لِى وَلِيّاً فَقَدْ أَرْصَدَ لُِمحَارَبَتِى (اصول كافى، ج 2، ص 351)؛ رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: خداى متعال مىفرمايد: هر كس دوست مرا اهانت نمايد، با من اعلام جنگ نموده است. هم چنين آمده است: عن ابىعبدالله(عليه السلام) قال: مَنِ اسْتَذَلَّ مُؤمِناً وَ اسْتَحْقَرَهُ لِقِلَّةِ ذَاتِ يَدِهِ وَ لِفَقْرِهِ شَهَّرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى رُؤُوسِ الْخَلاَئِق (اصول كافى، ج 2، ص 353)؛ امام صادق(عليه السلام)فرمود: هر كس مؤمنى را ذليل نمايد، و او را به خاطر نادارى و فقرش تحقير كند، خداوند روز قيامت او را در نزد مردم خوار مىسازد. [2] قال الصادق(عليه السلام): اَلْمُؤْمِنُ اَعْظَمُ حُرْمَةً مِنَ الْكَعْبَةِ (بحارالانوار، ج 64، ص 71، حديث 35؛ خصال صدوق، ص 27؛ مشكوة الانوار، ص 193)؛ امام صادق(عليه السلام)فرمود: حرمت و احترام مؤمن بيشتر از كعبه است. [3] اسراء (17)، 70.