چگونگى تبلور «اسلاميت» در قواى سه‌گانه حكومت

پرسش:

اسلاميت حكومت يعنى چه؟ و رابطه آن با قواى سه‌گانه چگونه است؟

پاسخ: ويژگى اصلى نظام اسلامى ما كه بيش از دو دهه از عمر عزيزش مى‌گذرد و به بهاى خونهاى پاك هزاران انسان شريف و فداكار بدست آمده، اسلامى بودن آن است.

اما معناى اين كه يك نظام، اسلامى باشد و اين فصل مقوّم[1] را داشته باشد چيست؟

معناى اينكه ما طرفدار نظام اسلامى هستيم و جامعه ما بايد بر اساس اسلام اداره شود اين است كه بايد يك دستگاه حكومتى بر اساس اسلام تشكيل و مديريّت شود. و براى ارائه ساختار كلان حكومت اسلامى در يك جمله مى‌توان گفت: نظريه اسلام در باب حكومت اين است كه همه شؤون سياست و حكومت بايد خدايى و ملهم از مبدء وحى باشد‌؛ و همين امر اسلاميت نظام و حكومت را تضمين مى‌كند.

براى توضيح بيشتر اسلاميت نظام و بررسى جامعتر رابطه آن با قواى سه گانه، لازم است به نظريه تفكيك قوا كه در «فلسفه حقوق» مطرح شده است نظرى اجمالى داشته باشيم:

اسلام و نظريه تفكيك قوا

پس از رنسانس و به خصوص پس از منتسكيو ـ كه كتاب بزرگى به نام «روح القوانين» نوشت و در آن بر تفكيك قوا تأكيد ورزيد ـ اجماع فلاسفه حقوق بر تفكيك قوا قرار گرفت و تقسيمات سه گانه قوا (يعنى قوه مقننه، قضائيه و مجريه) به عنوان شاخصه اصلى حكومتهاى دمكراتيك و مردمى بر شمرده شد. ما در ذيل به اختصار جايگاه هر يك از قوا را برمى شماريم: