هدف زندگى اجتماعى از ديدگاه اسلام

پرسش:

آيا از ديدگاه اسلام، جامعه انسانى هدفمند است؟ اگر چنين است آن هدف چيست و راه وصول به آن كدام است؟

پاسخ: از ديدگاه الهى، براى زندگى اجتماع انسان هدفى وجود دارد و آن اين است كه انسانها در سايه زندگى اجتماعى رشد كنند و به هدف انسانى خودشان نزديكتر شوند.

بر اساس بينش الهى، هدف نهايى انسان قرب به خداست و اين نهايت كمالِ انسانى است. البته مفهوم اين قضيه تا اندازه‌اى مبهم است، اما اجمالا اين مسأله مورد پذيرش است و اگر ما پذيرفتيم هدف از آفرينش انسان تكاملى است كه در سايه قرب به خدا حاصل مى‌شود، زندگى اجتماعى وسيله‌اى است براى اين كه اين هدف هر چه بيشتر و بهتر براى انسان فراهم بشود. يعنى اگر زندگى اجتماعى نباشد، انسانها به معرفت‌هاى لازم دست نمى‌يابند و نمى‌توانند عبادت‌هاى لازم را انجام دهند و در نتيجه، به كمال نهايى نيز نخواهند رسيد‌؛ در سايه اجتماع است كه تعليم و تعلّم انجام مى‌گيرد و انسانها راه زندگى را بهتر مى‌شناسند و شرايطى براى پيمودن آن راه فراهم مى‌شود و در نتيجه بيشتر به كمال انسانى نايل مى‌شوند.

با اين مقدمات برهانى ـ كه در جاى خود از آنها بحث شده و به اثبات رسيده‌اند ـ مى‌توانيم نتيجه بگيريم كه هدف از زندگى اجتماعى اين است كه زمينه رشد و تكامل انسانى نه تنها در بُعد مادى، بلكه در همه ابعاد وجودى انسان فراهم شود.

به عبارت ديگر هدف از زندگى اجتماعى تأمين مصالح مادى و دنيوى و مصالح معنوى و اخروى همه انسانهاست پس هدف از زندگى اجتماعى تنها تأمين مصالح مادى نيست بلكه اصولا فراهم كردن زمينه‌هاى امنيت و آسايش و تأمين رفاه و نيازمندى‌هاى مادى، مقدمه‌اى است، براى رسيدن به هدف نهايى كه تكامل انسان و تقرب به خداى متعال است.

با روشن شدن هدف از زندگى اجتماعى انسان مى‌گوئيم براى رسيدن به چنين هدفى، حكومت اسلامى بايد قانونى را به اجرا گذارد كه همه ابعاد وجود انسان را فرا گيرد و بتواند مصالح انسان را در همه ابعاد تأمين كند و اين جز در سايه اسلام و قوانين