وظايف حاكم اسلامى

پرسش:

وظائف ثابت و متغير دولتها و وظائف ويژه دولت اسلامى را ذكر كنيد.

پاسخ: دولتها با توجه به هدف حكومت و نظام سياسى پذيرفته شده توسط آنان، وظائف مختلفى را عهده‌دار مى‌شوند.

به طور كلّى مى‌توان وظائفى را كه دولتها به انجام مى‌رسانند در امور ذيل خلاصه نمود:

1ـ ضمانت اجراى قوانينى كه مستقيماً متوجه شهروندان است. براى اينكه تلاش‌ها و فعاليت‌هاى افراد جامعه در حوزه فردى به ثمر بنشيند بايد در چارچوب ضوابط و قوانينى كه متوجه آنها است عمل كنند. بنابر اين بخشى از قوانين در درجه اوّل متوجه مردم است و وظيفه آنهاست كه بدان عمل كنند. نقش دولت در اين زمينه كنترل عملكرد، ارائه سياستهاى راهبردى جهت دعوت مردم به محترم شمردن قانون، پيگيرى و الزام به اطاعت از قانون و پيش‌گيرى از تخلفات است.

2ـ اجراى قوانين كيفرى و جزائى، كه مستقيماً متوجه دولت است و دولت موظف به اجراى آنهاست نه مردم. يعنى اگر افراد به قوانين اوّليه عمل نكردند و تخلّف نمودند دولت وظيفه دارد بر اساس قانون آنها را مجازات و كيفر نمايد.

3ـ تأمين نيازمندى‌هاى جامعه كه صرفاً دولت توان تأمين آنها را دارد و از عهده افراد و گروه‌ها برنمى‌آيد. نمونه بارز اين نيازمندى‌ها دفاع در برابر دشمن خارجى است كه بايد قدرت و نهادى كه مافوق توانايى و قدرت افراد و گروه‌ها محسوب مى‌گردد بدان اقدام كند.

4ـ تأمين نيازمندى‌هايى كه ابتداءً متوجه دولت نيست و از شهروندان عادى نيز ساخته است امّا به دلائلى بر زمين مانده‌اند و متصدّى خاصى ندارند. سلسله فعاليتها و خدماتى كه مردم مى‌توانند انجام دهند اما انگيزه انجام آن را ندارند و يا به جهت