1. آيا دموكراسى غربى، در جامعه اسلامى مى‌تواند اجرا شود؟

در ابتدا ببينيم دموكراسى، به چه معناست و چگونه در غرب به وجود آمد.

دموكراسى به معناى حكومت مردم بر مردم يا «مردم سالارى» است. دموكراسى جديد در غرب، هنگامى شروع شد كه متدينين غربى متوجه شدند آئينى كه به نام مسيحيت در دست آنهاست، كارآيى و قابليت آن را ندارد كه در تمام جنبه‌هاى زندگى انسان بويژه در زندگى اجتماعى نقش داشته باشد و قانونگذارى نمايد. از اين رو مشكل را بدين‌گونه حل كردند كه حوزه كاربرد دين و حكمرانى خدا محدود به زندگى فردى انسان و چگونگى رابطه او با خدا باشد. آنها حاكميت دين را در مسائل اجتماعى و سياسى نپذيرفتند به عبارت ساده‌تر، دين كارش اين شد كه بگويد: نماز بخوان؛ دعا بكن؛ توبه و مناجات بنما؛ و اما اينكه بگويد حكومت چگونه بايد باشد، سياست چيست، قضاوت كدام است و يا نظامهاى ارزشى جامعه بر چه مبنايى است، ربطى به دين ندارد و به صلاح خداست كه در اين مسائل مهم بشر دخالت نكند!

بدين ترتيب دنياى غرب،تكليف خود را با دين مسيحيت كه تحريف شده بود، روشن كرد و در مسائل سياسى و اجتماعى و اقتصادى خيال خود را از خدا راحت كرد. آن‌گاه اين مسأله براى غربيها مطرح شد كه پس از گرفتن حكومت از دست خدا، آن را به چه كسى بسپاريم؟ متفكران غربى به دو راه حل رسيدند:

نخست آنكه حكومت به دست يك نفر سپرده شود و او مطابق ميل خود با مردم رفتار كند. اين شيوه را «ديكتاتورى» ناميدند.

راه حل دوم: آنكه حكومت را به دست مردم بسپارند؛ مردمى كه بالغ هستند و مى‌توانند مصلحت و مفسده خود را تشخيص دهند و مطابق با رأى خود، قانون وضع كنند و يا هر چه را دوست دارند تصويب كنند يا تغيير دهند.

براساس اين نظريه، ملاك خوب و بد، خواست مردم است. خوب و بد مفاهيمى اعتبارى‌اند كه تابع سليقه مردم‌اند و ما در عالم واقع و در حقيقت، خوب و بدى نداريم. اگر