بوده‌ايم و در حالى كه دين مسيحيت دينى توحيدى بوده اما مردم آن را تحريف كرده، به صورتى شرك‌آميز در آوردند. نظير همين جريان در اديان گذشته نيز وجود داشته است.

اديانى كه انبياى عظام(عليهم السلام) براى مردم آورده‌اند همه دين توحيدى بوده و ما در عالم، دين آسمانى غير توحيدى نداشته‌ايم. آنچه كه امروزه به صورت شرك‌هاى مختلف ديده مى‌شود، همگى ساخته دست انسان‌ها است.

بنابراين نخستين دين آسمانى، دين توحيدى بوده و مردم در ابتدا موحد بوده‌اند، ولى به تدريج در اثر عوامل مختلفى هم‌چون جاه‌طلبى برخى از مقام‌پرستان و هوس‌بازى بعضى هواپرستان، اديان شرك‌آميز به وجود آمده است.

حقيقت «عرفان» نيز كه همان روح و مغز دين است، در ابتدا از طرف انبيا براى راهنمايى و هدايت بشر وارضاى حس فطرى عرفانى آورده شده است؛ ولى به تدريج در طول تاريخ دست‌خوش تحريف‌ها و انحراف‌هايى گرديده است.

دين به معناى مجموعه‌اى از عقايد، احكام و دستورات اخلاقى به منزله كالبد است كه روح آن، توجه به خدا و واصل شدن به حق تعالى است. واضح است كه شرافت بدن انسان، به واسطه روح است و مطلوب اصلى، تكامل روح است و بدن تنها ابزارى براى رشد و تعالى روح است. از اين‌رو هدف اصلى همه انبيا اين بوده كه بشر را به خدا نزديك و روح او را ملكوتى كنند؛ يعنى راه تكامل معنوى و «عرفانى» را به او بياموزند. راه تكامل معنوى و روحى كه انبيا به بشر ارائه دادند، راهى خدايى و عارى از هر گونه كژى بود؛ ولى با تأسف، همان گونه كه احكام و عقايد اديان مختلف تحريف و مسخ شده است، روح عرفانى اديان نيز چه از بُعد نظرى و عقيدتى و چه از بعد عملى و سير و سلوك رفتارى مورد تحريف واقع شده است.

تاريخ اديان نشان مى‌دهد كه در قديمى‌ترين اديان شناخته شده، عناصر عرفانى وجود