در ادامه بحث پلوراليسم مناسب است در اين جلسه ابتدا به بررسى انگيزه هاى عقلانى پيدايش تفكر پلوراليسم دينى بپردازيم و ببينيم صرف نظر از انگيزه هاى سياسى كه احياناً ممكن است در پشت طرح اين انديشه وجود داشته باشد، چه انگيزهاى باعث شده كه برخى بدون آن كه واقعاً غرض و مرضى داشته باشند با انگيزه هاى عقلانى و منطقى (لااقل در نظر خودشان) اين مسأله را طرح كنند. در تحليل اين مسأله بايد بگوييم جداى از انگيزه هاى سياسى، حداقل دو انگيزه ديگر ممكن است براى اين مسأله در نظر گرفت.
دخالت عامل روانى در پيدايش تفكر پلوراليسم
انگيزه اول يك انگيزه روانى است. توضيح اين كه:
در حال حاضر نزديك به شش ميليارد نفر در جهان زندگى مىكنند كه اديان و مذاهب و مرام و مسلك هاى مختلفى دارند، و گرايش آنها به يك دين و مذهب و فرقه خاص هم، از روى دشمنى و عناد با اديان ديگر و انكار حق نيست بلكه بسيارى از آنها صرفاً به اين علت كه در منطقه جغرافيايى و كشور خاصى متولد شدهاند و يا پدر و مادرشان دين و مذهب خاصّى داشته اند، آن دين و مذهب را قبول كردهاند و بسيارى از آنان نيز واقعاً به دستورات و احكام دين خود پاى بند و ملتزم هستند. با چنين وضعيتى، اگر ما معتقد باشيم كه تمامى اديان دنيا غير از اسلامْ باطل و متدينان به آن ها جهنمى هستند، و در