مورد مؤاخذه قرار نمى‌گيرد؛ چون متون دينى داراى قرائت‌هاى مختلفى هستند. اين تعبير به اذهان ما نزديكتر است؛ زيرا ذهن ما مسبوق به قرائت‌هاى هفت‌گانه (قرّاء سبعه) و شبيه آن مي‌باشد.

به هر حال ما با اين شبهه خطرناك مواجهيم؛ به طورى كه از ابتداى تاريخ انسان تاكنون، هيچ دينى با شبهه‌اي خطرناك‌تر از اين مواجه نشده است و شبهه‌اي است كه در هيچ عصر و زمانى نظير نداشته است. اين شبهه جديداً مطرح شده است و خطر بزرگى براى دين و به طور كلى براى شناخت انسان در پى دارد.

برخى ادله نظريه قرائت‌هاى مختلف از دين

اما دلايلى كه بدان تمسك مي‌جويند تا اين نظريه را اثبات كنند، در واقع شبهاتى فلسفى است كه به سفسطه و شكاكيت باز مي‌گردد؛ نظير اين كه مي‌گويند: معانى الفاظ در طول تاريخ ثابت نمي‌ماند و تغيير مي‌كند. به همين دليل نمي‌توان گفت معنايى كه مثلا ما از يك آيه قرآن مي‌فهميم، در زمان پيامبر(صلى الله عليه وآله) نيز همين معنا فهميده مي‌شده است. بنابراين، فهم ما با فهم آنها و قرائت ما با قرائت آنها متفاوت مي‌شود.

گاهى نيز به پاره‌اي شواهد تاريخى تمسّك مي‌كنند؛ مثلا مي‌گويند فقها در زمانه‌اي يك فتوا مي‌داده‌اند و سپس اين فتوا تغيير كرده است. براى مثال، فقهاى متقدم مي‌گفتند با افتادن بعضى از حيوانات در چاه ، آب آن نجس مي‌شود و براى تطهير آن به رواياتى درباره چاه‌ها استناد مي‌كردند و مي‌گفتند كه بايد چند سطل آب از آن بيرون ريخته شود؛ اما پس از چند صد سال اين فتوا تغيير كرد و گفتند كه چاه‌ها يا داراى منبع هستند كه در اين صورت پاكند، و يا داراى منبع نيستند كه در اين صورت با خارج كردن چند سطل آب، تطهير نمي‌شوند.