زشتي باطن آن رفتار را مشاهده مي‌کنند. در مقابل، برخي چيزها و برخي رفتارها در ظاهر زيبا به نظر نمي‌رسند، اما در باطن زيبا هستند و زيبايي باطني آنها براي کساني که چشم باطن دارند قابل مشاهده است.

هويت باطني رفتار زشت

پس برحسب آنچه از آيات و روايات استفاده مي‌شود گذشته از انوار حسي و ظاهري، انوار باطني نيز وجود دارند و رفتار علاوه بر هويت ظاهري، داراي هويت باطني نيز هست و آنچه درباره توصيف برخي از رفتارها در روايات و آيات آمده فراتر از تشبيه و کنايه است و حاکي از صورت باطني آنها است. از اين منظر، کساني که مال يتيم را مي‌خورند و نيز کساني که براي حفظ منافع مادي خود حقايق دين را کتمان مي‌کنند و از اين راه به سود و منفعت مي‌رسند، در حقيقت آتش مي‌خورند و اين آتش در برزخ و قيامت تجسم و عينيت مي‌يابد و در اين دنيا گرچه از چشم افراد ظاهربين پنهان است، اما افرادي که خداوند چشم باطن به آنها عنايت کرده، در اين دنيا نيز آن آتش و لهيب سوزان آن را مشاهده مي‌کنند. خداوند مي‌فرمايد:

إِنَّ الَّذِينَ يَکتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ الْکتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلاً أُولَـئِک مَا يَأْکلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَلاَ يُکلِّمُهُمُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيَامَه وَلاَ يُزَکيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛[1] «همانا کساني که آنچه را خدا از کتاب فروفرستاده پنهان مي‌کنند و آن را به بهايي اندک مي‌فروشند، اينان در شکم‌هاي خويش جز آتش نمي‌خورند و خداوند روز رستاخيز با آنان سخن نمي‌گويد و پاکشان نمي‌سازد و آنان را عذابي است دردناک».

در آيه ديگر مي‌فرمايد: إِنَّ الَّذِينَ يَأْکلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْکلُونَ فِي بُطُونِهِمْ