آنان ناسپاسي از درگاه خداوند به‌حساب مي‌آيد. در آيه ديگر، توانايي شنيداري، ديداري و انديشيدن مقدمه و پيش‌درآمد شکرگزاري از خداوند معرفي گرديده است: وَاللّهُ أَخْرَجَکم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِکمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَکمُ الْسَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَه لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ؛[1] «و شما را از شکم مادرانتان بيرون آورد درحالي‌که هيچ چيز نمي‌دانستيد، و براي شما گوش‌ها و چشم‌ها و دل‌ها قرار داد تا شايد سپاس‌ گزاريد».

همچنين خداوند، برخورداري از امنيت، آسايش، نصرت خويش و روزي حلال را مقدمه شکرگزاري خود معرفي مي‌کند و مي‌فرمايد:

وَاذْکرُواْ إِذْ أَنتُمْ قَلِيلٌ مُّسْتَضْعَفُونَ فِي الأَرْضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَکمُ النَّاسُ فَآوَاکمْ وَأَيَّدَکم بِنَصْرِهِ وَرَزَقَکم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ؛[2] «و به ياد آريد هنگامي را که در زمين گروهي اندک و ناتوان شمرده شده بوديد، بيم آن داشتيد که مردمان [مشرکان مکه و قبيله‌هاي عرب] شما را بربايند، پس شما را [در مدينه] جاي داد و به ياري خود نيرومند گردانيد و از چيزهاي پاکيزه روزيتان داد تا شايد سپاس‌ گزاريد».

و نيز خداوند ارائه امور تشريعي و عبادات و از جمله روزه به بندگان خويش و تقوا را مقدمه و پيش­درآمد سپاسگزاري از خويش معرفي مي‌کند و مي‌فرمايد:

1. شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن کانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّه مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِکمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِکمُ الْعُسْرَ وَلِتُکمِلُواْ الْعِدَّه وَلِتُکبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاکمْ وَلَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ؛[3] «ماه رمضان که در آن قرآن

فرو فرستاده شده که راهنمايي براي مردم و نشانه‌هاي روشني از رهنموني [به راه راست] و جدا کننده حق از باطل است؛ پس هرکس از شما اين ماه را دريابد بايد آن را روزه بدارد و هرکه بيمار يا در سفر باشد به شمار آن از روزهاي ديگر [روزه گيرد]. خدا براي شما آساني مي‌خواهد و براي شما دشواري نمي‌خواهد، و تا شمار آن را تمام کنيد و خداي را به پاس آنکه شما را راه نمود به بزرگي بستاييد و باشد که سپاس گزاريد».

2. وَلَقَدْ نَصَرَکمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّه فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ؛[1] «و هرآينه خداوند شما را در [جنگ] بدر درحالي‌که ناتوان بوديد [به علت کمي سپاه و سازوبرگ جنگ] ياري داد، پس از خدا پروا کنيد، باشد که سپاس ‌گزاريد».

تمهيدات و شرايط شکرگزاري

اکنون با توجه به اهميتي که به مسئله شکرگزاري در منابع ديني و به‌خصوص در قرآن و نيز از سوي عقلا و همه جوامع بشري داده شده جا دارد که به آن توجه جدّي داشته باشيم و در اين ارتباط ماهيت شکرگزاري و شرايطي را که در تحقق آن دخيل هستند بازشناسيم: وقتي انسان از کسي تشکر مي‌کند که بين او و آن شخص رابطه‌اي شکل گرفته باشد و در پرتو اين رابطه خيري و خدمتي به او رسيده باشد. از اين نظر ما از نقاش و هنرمندي که براي خودش نقاشي زيبايي ترسيم کرده است و نيز از خطاطي که خط زيبايي نگاشته است تشکر نمي‌کنيم، چون آن‌دو آن کارهاي هنري را براي ما انجام نداده‌اند و وقتي تشکر ما لازم و به‌جاست که کاري براي ما انجام گرفته باشد. ثانياً، آن خير و خدمت باارزش و قابل توجه باشد و چنان بي‌ارزش نباشد که مورد اعتنا و توجه