وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولاَ إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَه فَلاَ تَکفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ ...؛[1] «و [يهود] از آنچه شياطين [جن] در عصر سليمان بر مردم مي‌خواندند پيروي کردند. سليمان هرگز [دست به سحر نيالود و] کافر نشد، ولي شياطين کفر ورزيدند و به مردم سحر آموختند؛ و [نيز يهود] از آنچه بر آن دو فرشته، هاروت و ماروت، در بابل فرود آمده [پيروي کردند] و اين‌ دو هيچ‌کس را نمي‌آموختند مگر اينکه مي‌گفتند:‌ ما آزمونيم، پس کافر مشو و آنها از آن دو چيزي مي‌آموختند که با آن ميان مرد و همسرش جدايي افکنند و اينها با آن بي‌اذن خدا به هيچ‌کس نمي‌توانستند گزندي برسانند».

افراد از نظر اعتقاد و پايبندي به توحيد و باورداشت تأثير اراده الاهي در کارها متفاوت‌اند و برخي هيچ نقشي براي خدا در کارها قايل نيستند و برخي سهم خداوند را ده‌ درصد و برخي بيشتر مي‌دانند. اما موحد کامل همه کارها را ناشي از اراده خدا مي‌داند و ازاين‌جهتْ خوف و اميد او به خوف از خدا و اميد به او منتهي مي‌شود. او چون مي‌داند که سررشته کارها در دست خداست به او اميد دارد و نيز چون مي‌داند همه اسباب و عوامل زيان و بلاآفرين تحت اراده الاهي هستند تنها از خداوند مي‌ترسد.

ضرورت رعايت اعتدال در ترس و اميد

روشن شد که خوف و رجا نقشي اساسي در زندگي انسان دارند، منتها آن دو حالت در حدّي خاص و موارد خاصي مطلوب و لازم هستند و چنان نيست که هر خوف و اميدي و در هر جايي مطلوب باشد. ازاين‌روي حکما و نيز علماي اخلاق، در کتاب‌هاي