مي‌رود. مانند لفظ «عين» که در عربي چند معنا دارد. همچنين برخي الفاظ مشترک معنوي‌اند؛ بدين معنا که لفظي براي معنايي کلي که بر چند فرد انطباق مي‌يابد وضع شده است. يا بر اثر تحول زباني، لفظي از معنايي به معناي جديدي نقل داده مي‌شود و از آن پس معناي جديد از آن لفظ متبادر مي‌شود و ديگر معناي پيشين به ذهن نمي‌آيد؛ مانند لفظ «الصلوة» که براي «دعا» وضع شده بوده و در شريعت اسلامي براي نماز، که كارها و ذكرهاي ويژه‌اي دارد، وضع شد. گاه نيز لفظي افزون بر معناي حقيقي و معناي موضوع‌له آن، در معنايي مجازي که لفظ در آن وضع نشده است به كار مي‌رود و اين به دليل وجود علاقه و مناسبت بين معناي موضوع‌له و معناي مجازي است. گاهي يک لفظ بيش از يک معنا ندارد، اما در عرف‌هاي گوناگون معاني گوناگوني از آن استفاده مي‌شود. محض نمونه، واژة «تقيه» در لغت به معناي نگاه ‌‌داشتن و حفظ‌‌ کردن است و از اين نظر با واژه‌‌هاي هم‌‌خانواده خود، مانند «تقاه» و «تقوا»، تفاوتي ندارد و در نهج البلاغه نيز به معناي لغوي‌اش به کار رفته است؛ آنجا که امير مؤمنان(عليه السلام) مي‌فرمايند:

فَاتَّقُوا اللَّهَ تَقِيَّةَ مَنْ سَمِعَ فَخَشَعَ؛[1] پس، از خدا چونان کسي پروا کنيد که سخن حق را شنيد و فروتني کرد.

اما به‌تدريج و به‌ويژه در زمان امام باقر و امام صادق(عليهما السلام) با توسعه‌اي که در معناي «تقيه» پديد آمد، به‌ويژه در عرف شيعه، معناي اصطلاحي خاصي از آن به دست آمد که عبارت است از پوشيده داشتن اعتقادات، از مخالفان و عدم تظاهر به عقايد و آداب ديني در آنجا که در نتيجة ظاهر ساختن آنها به دين يا جان انسان زياني وارد مي‌سازد. آن‌گاه تقيه به تقية خوفي (تقيه از سَرِ خوف) که شخص به دليل ترس بر جان، آبرو، مال، برادران ديني و اسلام تقيه مي‌کند و نيز تقية مداراتي (تقيه براي مدارا) که براي