اهميت تحصيل اخلاص در آموزه‌هاي ديني

با توجه به ضرورت تحصيل اخلاص و بي‌مقدار بودن عمل غير‌خالص، بزرگان دين ما پيوسته سفارش کرده‌اند که انسان بايد بکوشد کارهايش را با اخلاص و انگيزة الاهي انجام دهد. البته رسيدن به اين مرتبه بسيار دشوار است و با توجه به اينکه تصحيح نيت و خالص ساختن آن براي خدا و قصد قربت طاقت‌فرساست، اغلب مردم تحت تأثير وسوسه‌هاي شيطاني توجهي به نيت ندارند و کار خوب در نظر آنان کاري است که صرف‌نظر از نيت، مفيد و نافع باشد؛ غافل از آنکه ممکن است کاري از نظر ديگران سودمند و براي جامعه مفيد باشد،‌ اما براي کننده‌اش نه فقط سودي ندارد، زيان‌آور نيز هست؛ زيرا وي نيت الاهي و اخلاص نداشته است.

بنابراين کسي که به قصد خودنمايي و ريا و براي اينکه مردم او را بستايند ثروت کلاني را در زمينة تأمين نياز‌هاي جامعه صرف مي‌کند، کارش براي جامعه مفيد است، اما هيچ نفعي براي خودش ندارد؛ زيرا آن عملِ فاقد اخلاص و انگيزة الاهيْ بر کمالات او نيفزوده و باعث قرب او به خداوند نشده است و او در قبال تلاش‌ها و سرمايه‌اي که خرج کرده حاصلي جز باد درو نکرده است. خداوند دربارة فرجام کار اين افراد مي‌فرمايد:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لَا تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛[1] اي کساني که ايمان آورده‌ايد، صدقه‌هاي خود را با منت نهادن و رنجانيدن تباه مکنيد، مانند آن‌کس که مال خويش را براي نماياندن به مردم انفاق مي‌کند و به خدا و روز واپسين ايمان ندارد [و نتيجه‌اي از انفاق خود نمي‌يابد]. داستان او چون داستان