نام کتاب : نقدی بر مارکسیسم نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 9
علل گرایش به مارکسیسم :
یک بحث بسیار مهم و مطرح که شایسته است کتابی درباره آن نوشته شود ،
مسئله علل گرایش به مارکسیسم است همچنانکه بحث دیگری نیز راجع به علل
پیدایش مارکسیسم براساس خود قوانین مارکسیسم باید انجام گیرد و بررسی
شود که آیا این قوانین میتوانند پیدایش مارکسیسم را توجیه کنند یا نه ؟
و نیز باید تحقیق کرد که زمینه پیدایش مارکسیسم چه بود ؟ زمینه اجتماعی
و تحولات فکری و فرهنگی و فلسفی به چه مرحلهای رسیده بود که پیدایش
مارکسیسم را ایجاب میکرد ؟
اما مسأله مهمتر همان مسئله گرایش به مارکسیسم است . چرا دنیا به
مارکسیسم گرایش دارد به طوریکه تقریبا در زمان حاضر نیمی از جهان
مارکسیست هستند و در نیمه دیگر نیز گرایشهای مارکسیستی زیاد است .
البته نمی توان گفت که نیمی از جهان مارکسیست هستند بلکه تعبیر صحیحتر
این است که بگوئیم نیمی از جهان تحت نفوذ مارکسیستها هستند اما خود این
که نیروی مارکسیسم توانسته است نیمی از جهان را تحت نفوذ خود درآورد هر
چند که نتوانسته باشد ملل تحت نفوذ خویش را به مارکسیسم معتقد سازد
مسأله با اهمیتی است . اکنون باید دید علت این وضع چیست ؟ آیا علت
این وضع منطقی بودن و علمی بودن مارکسیسم است همچنانکه خودشان مدعی
هستند یا یک سلسله علل دیگر در کار است ؟
علل پیدایش مارکسیسم : محیط واقعیتها و افکار :
در این کتاب که اکنون مورد بحث ماست [1] ، درباره علل گرایش مردم
جهان به مارکسیسم بحث نشده و تنها در مورد علل پیدایش مارکسیسم مقداری
بحث شده است . البته در ضمن این بحث به علل گرایش مردم به مارکسیسم
در زمان خود مارکس اشاره شده است .
نویسنده در مورد " زمینه پیدایش مارکسیسم " دو محیط را عنوان کرده
است : یکی محیط واقعیتها و دیگری محیط افکار و یا به تعبیری که ما گفتیم
، یکی جریانهای اجتماعی و دیگری جریانهای فردی .
اما در مورد محیط واقعیتها و جریانهای اجتماعی مدعی است که دو چیز
سبب پیدایش مارکسیسم شده است : یکی اینکه در قرن نوزدهم وضع
سرمایهداری به شکلی درآمد که برای اولین بار طبقهای به نام پرولتر که
معلول وضع صنعت و وضع کارخانجات و اوضاع اقتصادی این قرن
[1] کتاب " مارکس و مارکسیسم " نوشته آندره پییتر ، ترجمه شجاع
الدین ضیائیان - از انتشارات دانشگاه تهران .
نام کتاب : نقدی بر مارکسیسم نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 9