بخش اوّل: مقدمات تاريخ اطّلاعات نظامى اهميّت اطّلاعات نظامى
فصل اوّل: تاريخ اطّلاعات نظامى
مطلب اوّل: پيشينۀ تلاشهاى اطّلاعاتى
تلاش براى دستيابى به اطّلاعات، پيش از هر چيز، ريشه در كوشش انسانها، حيوانات و پرندگان براى حفظ و بقاى نوع آنان دارد. بسيارى از حيوانات در جستوجوى غذا و آبشخور در جنگلها به كنجكاوى مىپردازند و انواع زيادى از پرندگان براى يافتن مكانىمناسب جهت تخمگذارى، هزاران فرسنگ مهاجرت مىكنند.
تاريخ نشان مىدهد كه زندگى انسان بر روى زمين، به عنوان عضوى از جامعهاى كه در آن زندگى مىكند، مقتضى كسب اخبار قبلى دربارۀ جايگاه كنونى و آيندۀ وى بوده است. آگاهىهاى كاهنان، ساحران و رمّالان منابع اطّلاعاتى روزگاران كهن را تشكيل مىداد، و هدف اخبار غيبى پيامبران آسمانى حلّ مشكلات انسانها بود. [1]
مطالعۀ رفتار انسانى نشان مىدهد كه انسانهاى نخستين نيز به اطّلاعات گرايش داشته، آن را به صورت ساده و ابتدايى به كار مىبستهاند؛ و در حقيقت همان رفتارهاى ساده و ابتدايى، جوهره گرايش به اطّلاعات روزگار نوين با ابعاد گوناگون آن نهفته بود.
به اين ترتيب در مىيابيم كه تلاشهاى اطّلاعاتى از همان روزگاران كهن با زندگى انسان توأم بوده و در جهت برآوردن نيازها؛ تأمين دفاع از خود و حفظ قدرت و ثروت نوع بشر به كار گرفته مىشده است. [2]
[1] -ر. ك: صلاح نصر، حرب العقل و المعرفة، الوطن العربى للنشر و التوزيع، چاپ دوم، لبنان، بيروت،1982، ص 10. از اين پس هر جا به اين مأخذ برخورديم اين گونه ارجاع مىدهيم: صلاح نصر، حرب العقل و المعرفة؛ ويكتور ورنر، الحرب العالمية الثانية، ص 163.
[2] -ر. ك: احمد هانى، الجاسوسية بين الوقاية و العلاج، شركة المتحده للنشر والتوزيع، قاهره،1974، ص 32؛ هيثم الايوبى و همكاران، موسوعة العسكريه، در دو جزء، مؤسسة العربيه للدراسات و النشر، چاپ اوّل، بيروت،1977، ج 1، ص 62.