حال اگر بگوييم كه سخاوت، بيشتر از آن ثروتمندان است، سخن به گزاف نگفتهايم در عين اين كه آن را از فقيران نيز سلب نكردهايم. همچنين اگر بگوييم حلم، صفت دانشمندان است، عفت و پاكدامنى، زيبنده زنان است، منظور اين است كه چنين صفتى در عين فراگيرى، براى چنين صنفى، ضرورىتر و زيبندهتر است. از رسول اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده كه فرمودهاند: «الْعَدْلُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الْامَراءِ احْسَنُ، السَّخاءُ حَسَنٌ وَ لكِنْ فِى الْاغْنِياءِ احْسَنُ الْوَرَعُ حَسَنٌ وَ لكِنْ فِى الْعُلَماءِ احْسَنُ، الصَّبْرُ حَسَنٌ وَ لكِنْ فِى الْفُقَراءِ احْسَنُ الَّتْوبَةُ حَسَنٌ وَ لكِنْ فِى الشَّبابِ احْسَنُ، الْحَياءُ حَسَنٌ وَ لكِنْ فِى النِّساءِ احْسَنُ.» «1» دادگرى [براى همه كس] نيكوست، ولى براى حاكمان نيكوتر است. سخاوت نيكوست، ولى براى ثروتمندان نيكوتر است. ورع نيكوست، ولى براى عالمان نيكوتر است. بردبارى نيكوست، ولى براى فقيران نيكوتر است. توبه نيكوست، ولى براى جوانان نيكوتر است، و حيا نيكوست ولى براى زنان نيكوتر است. اميرمؤمنان- صلوات اللّه عليه- نيز مىفرمايد: «زينَةُ الشَّريفِ التَّواضُعُ» «2» فروتنى، براى انسان شريف، زينت است. از اين دو حديث شريف استفاده مىشود كه برخى از فضايل اخلاقى، براى صنف و گروهى از مردم، ضرورىتر است؛ چنانكه از مفهوم آن نيز مىتوان دريافت كه دورى جستن از برخى رذايل، براى بعضى افراد ضرورىتر است. با توجه به آنچه ياد شد، نتيجه مىگيريم كه مراد از «اخلاق نظامى»، آن دسته از فضايل اخلاقى است كه براى نظاميان، ضرورتى بيشتر دارد و هر كس كه در اين صنف قرار دارد، بايستى به آن آراسته گردد. همچنين عبارت است از دورى از برخى رذايل، كه