مى‌برد؛ امّا هيچ دعايى براى خود نكرد. هنگام سحر، از مادرم پرسيدم: چرا براى خود، دعا نكردى؟ فرمود: «پسرم! اوّل همسايه، سپس‌] اهل [خانه».[612]

4. بِشَرطِها و شُرُوطِها[613]

اين جمله معروف كه برگرفته از سخنان امام رضا (ع) در جمع مردم نيشابور است، به همين صورت عربى خود، به كار مى‌رود و معناى آن، مشروط بودن چيزى به شرطى مهم يا شرطهاى فراوان است.

امام رضا (ع) در مسير سفر تاريخى خود به خراسان، آن‌گاه كه در حلقه شيعيان نيشابورى قرار گرفت، خطاب به آنان فرمود:

از پدرم شنيدم كه از پدرانش، از پيامبر خدا (ص) نقل كرد كه ايشان، فرموده است: «از خداوند شنيدم كه لا إله إلّا الله، دژ امن من است و هر كه به اين دژ، وارد شود، از عذاب من، در امان است» ... [امّا] به چندين شرط ....[614]

5. الحسودُ لايسُود[615]

اين مَثَل، به همين شكل، از امام على (ع) نقل شده و معناى آن، اين است كه انسان حسود، هرگز سَرورى و برترى نمى‌يابد.

گفتنى است اين حديث- كه به مَثَل نيز تبديل شده است-، گاهى اين گونه معنا شده است: «حسود، هرگز نياسود» يا «حسود، هرگز سود نمى‌بَرَد».

اگر چه اين دو جمله، خود، داراى مضمونى مستقل و شايد درستى نيز باشند؛ امّا معناى حديث مورد بحث، همان است كه گفتيم.

6. الإنسان عبيد الإحسان‌[616]

اين مَثَل، با تفاوتى اندك، در سخنان حكيمانه امام على (ع)، چنين آمده است:

[612]. بحار الأنوار، ج 43، ص 81.

[613]. ر. ك: قند و نمك، ص 167.

[614]. عيون أخبار الرضا، ج 2، ص 135، ح 4.

[615]. امثال و حكم، دهخدا، ج 1، ص 242؛ إرشاد القلوب، ج 1، ص 129.

[616]. امثال و حكم، ج 1، ص 236.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3