جهاد در آخر مبحث « از بعثت تا هجرت » به قسمتى از آن چه به موضوع « قتال » ارتباط دارد المام و برخى از آيات و مناسبات ايراد شد اينك در اين موضع مناسب مىنمايد كه اين موضوع بيش از آن چه گفته شده مورد بحث قرار يابد پس مىگويم :
هر مرام و مقصد و قانون و شريعتى كه بر خلاف رسوم و آداب و اخلاق و عادات و عقائد و آراء مجتمعى باشد و از طرف شخص يا از جانب فرقه و جمعى در ميان آن مجتمع و قوم حادث و منتشر گردد و افراد جامعه به ترك عادات و آداب و عقائد و آراء خود و پيروى از مرام و مقصد جديد دعوت شوند ناگزير در آغاز كار مورد ردّ و انكار جامعه واقع خواهد گرديد گر چه پايهء منطقى و اساس عقلى آن در نهايت درجهء استحكام و متانت باشد .
دفاع افراد جامعه از عقائد و آداب و عادات خود و انكار و ردّ ايشان بر آن دعوت ممكن است به صورتهايى گوناگون تحقق يابد كه از همهء آنها معقولتر و به انصاف و انسانيت متناسبتر ، دفاع و ردّ منطقى و ابطال و انكار استدلالى مىباشد و از همه زشتتر ، و بنا به خردى و بى خردى نزديكتر ، و از انصاف و انسانيت به دور تر ، اين است كه از ابتداء و بى تحقيق ، دعوت كننده و پيروان و گروندگانش مورد آزار و اذيت قرار داده شوند :
از ناسزا و دشنام گرفته تا صدمات و لطمات بدنى و مالى و بالاخره جانى نسبت به صاحب دعوت يا پيروان او انجام يابد . و خلاصه آن كه به وسيلهء تهديد و تطميع و تفتين و ضرب و جرح و قتل از پيشرفت و نفوذ آن دعوت ، جلوگيرى به عمل آيد .
پس ناگزير صاحب دعوت براى پيشرفت مقصد خود سه مرحله را بايد به پيمايد :