از سوى معاويه نه سال حاكم كوفه بود و همانجا درگذشت :
زياد بن ابيه :
زياد بن ابيه معروف به زياد بن عبيد بود ، عبيد برده مردى از قبيله ثقيف بود و با سميه كه كنيز حارث بن كلده بود ازدواج كرد ، حارث بن كلده سميه را آزاد كرد و او براى عبيد زياد را زاييد و زياد از بندگى آزاد شد و جوانى زبانآور و تيزهوش و خردمند و اديب بار آمد ، مغيرة بن شعبه هنگامى كه از سوى عمر بن خطاب فرماندار بصره شد او را با خود برد و دبير خويش كرد .
و چون على ( ع ) به خلافت رسيد زياد را به حكومت فارس گماشت و هنگامى كه على ( ع ) عازم صفين شد معاويه براى زياد نامه اى نوشت و باو وعده و وعيد داد ، زياد ميان مردم بپاخاست و چنين گفت « پسر زن جگرخواره و سرآمد نفاق و دورويى براى من نامه نوشته و مرا بيم داده است و حال آنكه ميان من و او پسر عموى رسول خدا ( ص ) با نود هزار مرد كامل سلاح قرار دارد كه همه از شيعيان اويند و به خدا سوگند اگر معاويه آهنگ من كند مرا مردى بسيار شمشير زننده خواهد يافت » .
و چون على ( ع ) كشته شد و كارها براى معاويه رو براه شد زياد در دژ شهر اصطخر متحصن شد ، معاويه براى او امان نامه نوشت تا پيش او بيايد و اگر از آنچه معاويه باو خواهد داد راضى شد با او همكارى كند و گر نه او را به پناهگاهش در همان دژ برخواهد گرداند .
زياد پيش معاويه آمد و كارش بالا گرفت و معاويه ادعا كرد كه او پسر ابو سفيان است ، در اين باره ابو مريم سلولى كه در دوره جاهلى در طائف مىفروش بود گواهى داد كه پس از آنكه حارث ثقفى سميه را آزاد كرد ابو سفيان با او نزديكى كرده است و مردى هم از بنى مصطلق كه نامش يزيد بود گواهى داد كه از ابو سفيان شنيده كه مىگفته است زياد از نطفه اى است كه او در رحم سميه قرار داده است و باينگونه ادعاى معاويه در اين باره به كرسى نشانده شد [ 285 ] و

285 - براى اطلاع بيشتر از اين داستان ننگين در منابع اهل سنت ، ر . ك ، نويرى ، نهاية الارب ، صفحات 309 - 302 ج 20 و ترجمه آن . ( م )