گفتار پيرامون قوا و آن شش فصل مى‌باشد.

فصل اول: سخنى كلى پيرامون اجناس نيروها

بدان كه نيروها و كنش‌ها هر يك به وسيله ديگرى شناخته مى‌شوند، زيرا هر نيرو در بدن، سرمنشأ فعل و كنشى است و هر فعلى نيز از نيرويى در بدن صادر مى‌گردد و لذا ما آن دو بحث را در ضمن يك آموزش گرد آورديم.

اجناس (سرشاخه‌هاى) نيروها و افعال صادر از آن، نزد طبيبان سه دسته مى‌باشند:

1. جنس قواى نفسانى‌ [1]؛ 2. جنس قواى طبيعى‌ [2]؛ 3. جنس قواى حيوانى‌ [3].

بسيارى از فيلسوفان و همه طبيبان، بويژه جالينوس، بر اين باورند كه هر يك از قواى سه گانه داراى عضوى رئيسى در بدن مى‌باشند كه آن عضو، كانون (براى توليد) آن نيرو بوده و منشأ صدور افعال آن شمرده مى‌شود.

بنا بر اين معتقدند: جايگاه و منشأ صدور افعال نيروى نفسانى در بدن، «مغز» مى‌باشد و نيروى طبيعى خود دو گونه مى‌باشد: يك گونه از آن هدفش صيانت از شخص و اداره وى مى‌باشد و آن سامان بخشيدن در كار تغذيه بدن در مدت حيات و رشد دادن بدان تا پايان رشد است. جايگاه اين گونه و منشأ صدور فعل آن در بدن، «كبد» مى‌باشد؛ گونه دوم از نيروى طبيعى هدفش حفاظت از نسل است و آن سامان در كار توليد مثل مى‌باشد تا از آميزه‌هاى بدن، گوهر نطفه را مجزا ساخته، سپس به اذن خالق متعال آن را مصوّر گرداند؛ جايگاه و منشأ صدور افعال آن در بدن، «بيضه‌ها» مى‌باشد.

[1] قوة نفسانى (PhysicalPower(.

[2] قوة طبيعى (NaturalPower(.

[3] قوة حيوانى (AnimalPower(.