نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 402
بيشتر مىباشند)، بنا بر اين لازم است سوراخهاى مهرهاى در فقرات
گردن فراختر باشند و چون كوچكى مهره گردن همراه با فراخى سوراخ آن، باعث سستى
بدنه مهرههاى گردن مىگردد، لذا بايد در آنجا نوعى از استحكام تمهيد گردد تا آنچه
از اين دو عامل ياد شده (فراخى سوراخ توأم با كوچكى جدار مهرهاى) سبب سستى
مهرههاى گردن گرديده، جبران شود از اين رو بايد مهرههاى گردن سختترين مهرهها
آفريده شده باشد.
از آنجا كه تنه هر مهره گردنى كوچك
[1] است زايدهاى خارى آن نيز به تناسب كوچك آفريده شده، و اگر درشت
آفريده مىشد، زمينه شكستگى و آسيب مهرهها در برخورد با اشياى پر قدرت به وجود
مىآمد و چون زايده خارى مهرههاى گردن كوچكاند (در عوض) بالهاى آن (زوايد عرضى)
بزرگ دو سر [2] و دو شاخه قرار داده شد. [3]
از آنجا كه چرخش (در جهات مختلف) براى مهرههاى گردنى از سكون و عدم
تحرّك ضرورت بيشترى دارد، و (از طرفى) مهرههاى گردنى نسبت به مهرههاى تحتانى
حامل و نگهدارنده استخوانهاى زيادى از بدن نمىباشند
[4] و لذا (بدين دو دليل) مفصلهاى مهرههاى گردنى از روانى بيشترى نسبت
به مفصلهاى مهرههاى تحتانى برخوردارند و از آنجا كه استحكام از دست رفته مهرهها
به دليل روانى مفصلهاى آن، برابر آن استحكام يا بيشتر از آن توسط عوامل محيطى چون
عصب، ماهيچه و رگها كه مفصلها را احاطه كرده و روى آنها را پوشش داده، تأمين
گرديده و همين امر (عوامل محيطى) مفصلهاى گردن را از استحكام خواهى بيشتر بىنياز
گردانده و چون نياز به استحكام بيشتر به مفاصل كاهش يافت، و آن توسط عوامل ياد شده
(وجود عصب و ماهيچه ...) به حد كفايت انجام گرديد، بنا بر اين ديگر زوايد مفصلى
بالارو و پايين روى مهرههاى گردنى، به مانند
[1] از نسخه آملى (صغيرا) ترجمه شد در نسخه بولاق (رقيقا) دارد كه
مىتوان به تناسب موضوع «باريك» معنا كرد.
[2] ممكن است از عبارت استفاده شود كه خود زايده خارى نيز دو سر
مىباشد.
[3] تا از سوراخها و منافذ بيشترى برخوردار باشد و بزرگى بالها
مانند بزرگى خارها باعث آسيب پذيرى مهرهها نمىگردد زيرا بالها در دو پهلوى مهره
قرار دارند جايى كه در معرض برخورد كمترى مىباشد.
[4] ترجمه مربوط به اين عبارت از قانون مىباشد «اذ ليس اقلالها
للعظام الكثيرة اقلال ما تحتها فلذلك ...».
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 402