از عبارات شيخ الرئيس كه به ارتباط شريان ها و وريدها تصريح دارد انتهاى مبحث شريان ها مى باشد: «... وانما اصحبت الشرايين الاوردة لشيئين أحدهما لترتبط الاوردة بالغشية المجللة للشرايين وتستقى مما بينهما من الاعضاء والآخر ليستقى كل واحد منهما من الآخر» [1] همراهى شريانها با وريدها براى دو هدف مى باشد:

1. وريدها به وسيله غشاهاى پوشاننده شريانى با شريان ها پيوند داده شوند و اعضاى واقع بين آن دو سيراب گردند. [2]

2. شريان و وريد از يكديگر سيراب شوند.

بنابراين ريشه هايى از ارتباط بين شريان و وريد و نوعى گردش خون محيطى در تشريح گذشتگان ديده مى شود.

تشريح اعصاب دماغى و ريشه اختلاف در آن‌

پاره اى از اختلاف ها در تشريح به مشاهده و كالبد شكافى بر نمى گردد، بلكه منشأ اختلاف آرا در نوع تفسير و گزارش از مشاهده مى باشد كه اين، ريشه پاره اى از تفاوت ها مى باشد.

از جمله اين اختلافات، اختلاف نظر در مورد ازواج مغزى است كه كالبدشكافان گذشته هفت زوج فرض نموده اند و شيخ الرئيس نيز در قانون آن را بيان نموده است و امروزه دوازده زوج مى دانند.

شيخ در بحث تشريح عصب مغزى زوج پنجم مى گويد: «أما الزوج الخامس فكل فرد منه ينشق بنصفين على هيأت المضاعف بل عند أكثرهم كل فرد منه زوج ...» [3] يعنى:

هر فرد از زوج پنجم به دو شاخه منشعب مى گردد به شكل دو لايه (مضاعف) بلكه‌

نزد بيشتر علماى تشريح هر فردى از آن در حقيقت يك زوج جداگانه از عصب‌

محسوب مى شود.

[1] قانون، چاپ بولاق، ص 61.

[2] آملى مى گويد: بين وريد و شريان عضوى قرار ندارد پس مقصود از اعضاى واقع بين آن دو، دو جانب آن دو مى باشد.

[3] قانون، چاپ بولاق، ص 55.