مى كند. ابن نفيس در شرح اين بخش از نظريه شيخ مى گويد: «اين نظريه مشهور مى باشد، ولى درست اين است كه تغذيه ريه از اين شريان نمى باشد، زيرا اين شريان از حفره چپ قلب مى آيد و خونى كه در آن جريان دارد از طرف ريه باز مى گردد و نفوذ خون از طرف قلب به سوى ريه از وريد شريانى مى باشد».

البته شيخ در تشريح وريد اجوف به نفوذ خون از جانب راست قلب توسط وريد شريانى نيز اشاره مى نمايد و مى گويد: «اين وريد هنگام محاذى قرار گرفتن‌ [1] با قلب، سه رگ از خود به جا مى گذارد:

رگ اول بعد از جدا شدن از قلب به سوى ريه مى رود، رويشگاه اين رگ از كنار رويشگاه شريان‌هاى نزديك بطن چپ مى باشد در حالى كه در بطن راست به طرف ريه خم شده است‌ [2] و مانند شريان ها از دو لايه آفريده شده است لذا وريد شريانى ناميده مى شود».

شيخ در تشريح ريه (كتاب سوم) شريان وريدى و وريد شريانى هر دو را در تغذيه ريه از قلب سهيم مى داند.

بنابراين با كنار هم قرار دادن اين دو گفتار شيخ الرئيس در تشريح شريان وريدى و وريد شريانى، به نظريه شيخ در اين كه بين قلب و ريه ارتباط بر قرار مى باشد و بين آن دو تبادل خون در چرخه مى باشد واقف مى گرديم، ليكن جهت اين ارتباط (و فيزيولوژى آن) مبهم مى باشد (جريان از بطن راست به چپ يا بالعكس).

ابن نفيس شارح قانون اين ابهام را برطرف نموده است و اين كه بين دو بطن قلب منفذى است براى عبور خون از آن، سخن ديگرى است كه در جاى خود عين عبارت شيخ را در تشريح قلب (كتاب سوم) بيان مى كنيم.

[1] بعد از رسيدن به قلب مقصود مى باشد نه محاذات خارج از قلب.

[2] دليل خميدگى وريد در بطن راست اين است كه رويشگاه اين وريد هنگام نفوذ به قلب در گوشك دهليز راست مى باشد در اين صورت امكان نفوذ در بطن چپ را ندارد مگر اين كه از بطن راست به طرف بطن چپ خم گردد.