نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 319
به دليل اين كه نُضج و پختگى كامل يافته است، مقادير زيادى از رطوبت
خود را كه در بلغم طبيعى آبى پيش از استحاله (به خون) بوده، از دست داده است. به
زودى در مبحث اخلاط خواهيد دانست كه در واقع بلغم طبيعى، خونى اندك استحاله يافته
است.
خشكترين اعضاى بدن
خشكترين اعضاى بدن به ترتيب عبارتند از:
1. مو، زيرا مو از بخارى دودى، تكوّن مىيابد، كه خلط آن بخار (يعنى
رطوبتى كه بخار از آن متصاعد شده است) گداخته شده و دود صرف آن، انعقاد يافته است؛
2. استخوان، زيرا محكمترين عضو بدن است ولى نسبت به مو مرطوبتر
است، به اين علت كه از خون تكوّن مىيابد (و خون مرطوب است و ماده مو، بخار دودى
خشك مىباشد). و دليل ديگر اين كه استخوان به گونهاى تعبيه شده كه (چون اسفنجى)
رطوبتهاى غريزى پيرامون خود را كه بدان امكان دسترسى دارد، خشك مىگرداند، [1] و لذا (دليل سوم) بسيارى از حيوانات
از استخوان تغذيه مىكنند، ولى چيزى از مو در تغذيه مورد استفاده قرار نمىگيرد، و
شايد به ندرت برخى از جانوران از مو تغذيه كنند، چنان كه بعضى بر اين پندارند كه
خفاشها مو را در دهان هضم نموده و سپس آن را مىبلعند.
(اينك با ارائه آزمايشى تجربى، رطوبت بيشتر استخوان را اثبات
مىكنيم)
هرگاه دو مقدار برابر از استخوان و مو را در دستگاه قرع و انبيق (عرق
گيرى) جداگانه تقطير كنيم، از استخوان، آب و روغن بيشترى روان مىشود و تفاله
كمترى به جا مىماند، نتيجه اين آزمون، مرطوب بودن بيشتر استخوان نسبت به مو
مىباشد.
3. غضروف، پس از استخوان در خشكى، غضروف قرار دارد؛
4. رباط؛
5. وتر؛
[1] استخوان از بيرون توسط گوشت و از درون توسط مخ، احاطه شده و
رطوبتهاى آنها را به خود جذب مىكند و لذا مرطوبتر از مو مىباشد.
نام کتاب : ترجمه قانون در طب نویسنده : ابن سينا جلد : 1 صفحه : 319