وارثه.»

«ترجمه»

«اى برادران حقيقت، چون مار از پوست بيرون آئيد و چون كرم نرم نرم به اندرون چيزها در خزيد و چون كژدم باشيد كه سلاح او از پس پشت بود، چه شيطان نفريبد شما را الّا از و راى شما.»

«شرح»

بدانك مار از اول ربيع كه هوا روى به اعتدال آورد آغاز پوست افكندن كند و همچنين در خريف و آغاز پوست افكندن از پيرامن چشم كند و در آن حال كه اين معنى عارض شود به چشم كور شود يعنى آن پوست چشم او را بپوشد و با اندك مايه روزگار به آسانى آن پوست بيفكند و روشنى چشم او بعد از آن زيادت شود. پس مقصود خواجه از اين تشبيه اينست كه قالب آدمى به نسبت با نفس، چون پوست مار است. ما را هر چند نفس ناطقه به نزد حكما داخل بدن و متحيّز و حال نيست، و لكن يك قوّت او در بدن متصرّف است و اين بدن چون او را چون ولايتى است و حقيقت بدن حقيقت نفس نيست و مفارقت نفس بدن را و متلاشى شدن بدن هيچ خلل به ذات نفس راه نيابد. چنانك به پوست افكندن مار هيچ خلل بشخص مار راه نيابد الّا در آن وقت انسلاخ چشم او پوشيده گردد، هر چند در فراق كلّى نفس را آشفتگى و حيرتى و نوعى از اين انواع بر وى نمايد به حكم علاقتى و الفتى كه ميان ايشان بوده باشد در مدّت حيوة بدن و سبب شهوات مفارقت انبيا و اوليا و ذوى النفوس الكامله آن باشد كه نفوس ايشان را با بدن علاقه نمانده باشد من حيث الحقيقه به سبب التفاء صورت كمال، چنانك مار خواهد كه زودتر از رنج پوست افكندن خلاص يابد و نيز تا