مقدمه‌

رساله‌اى كه پس از اين مقدمه مى‌آيد رساله‌اى است فلسفى كه بنام «رسالة بعض الافاضل الى علماء مدينة السلام فى مقولات الشيخ الرئيس» خوانده شده، و باحتمال بسيار قوى از آثار ابن سيناست.

مأخذ عمده انتساب اين رساله بابن سينا آنست كه در بعضى از نسخ قديمى «رساله سرگذشت» تأليف عبيد اللّه جوزجانى، شاگرد ابن سينا، نام رساله‌اى كه از نام رساله حاضر در زمره آثار شيخ ديده ميشود.

از جمله در نسخه مجموعه اونيورسيته اسلامبول، بشماره 4755، مورخ 588 هجرى، و نسخه مجموعه كتابخانه اياصوفيه، بشماره 4852، كه ظاهرا در اواخر قرن ششم هجرى نوشته شده در ضمن آثار ابن سينا رساله‌اى بنام «رسالة الى علماء بغداد يسألهم الانصاف بينه و بين رجل همذانىّ يدّعى الحكمة» مذكور گرديده‌ [1].

ابن ابى اصيبعة نيز در طبقات الاطباء در ضمن آثار شيخ از رساله‌اى بهمين نام ياد مى‌كند [2]. اين عنوان بر مضمون رساله حاضر كاملا منطبق است. زيرا موضوع اين رساله اختلافى است كه ميان صاحب رساله و دانشمند ديگرى كه وى در همدان ديده است در موضوع «وجود كلّى طبيعى» روى داده است.

دانشمند همدان معتقد است كه «كلّى طبيعى» وجود عينى و خارجى‌

[1] اين اطلاعات را آقاى دكتر يحيى مهدوى در اختيار نگارنده گذاشتند. به «فهرست آثار ابن سينا» تأليف ايشان، (تهران، 1333) ص 118- 117 رجوع شود.

[2] عيون الانباء فى طبقات الاطباء، طبع مصر، 1883، جلد دوم، ص 20